
ANS PRESS-in məlumatına görə, bu sözlər 2006-cı ildə Ağdama səfər etmiş gürcü jurnalist İrakli Çixladzeyə məxsusdur. Müəllif dolayısı ilə öz yazısında 1993-cü il iyulun 23-də şəhəri işğal etmiş Ermənistan ordusundan qalmış tör-töküntüləri insan saymır: “Ağdama gedən yol boyu yerli "sahibkarların" satışa çıxardığı armaturlar, kərpiclər, bloklar, borular düzülüb. Hamısı second handdir, hadisə yerindən əldə edilib”.
1993-cü ilin iyun- iyul aylarında nizami ordu olmayan, yalnız könüllülərin müdafiə etdiyi Ağdama hücum edən Ermənistan ordusu Qarabağ müharibəsi tarixinin ən böyük vəhşiliyini həyata keçirdi. 12 iyun 1993-cü il tarixdə Ağdam üzərinə genişmiqyaslı hücuma keçən Ermənistan ordusu iyulun 5-dək şəhəri faktiki olaraq hər tərəfdən mühasirəyə alır. Ağdam iyulun 23-dək "Qrad" qurğularından atəşə tutulurdu. Həmin gün şəhər tam işğal edildi. 50 min adamın yaşadığı şəhər xarabazarlığa çevrildi. Ermənilər Ağdamı yandırmağa başladılar və yanğınların tüstüsü 20 kilometr məsafədən görünürdü.
Ermənistan ordusunun Ağdamda göstərdiyi vəhşilik bütün dünyanı heyrətə saldı. Beynəlxalq hüquq mühafizəsi təşkilatı "Human Rights Watch" bəyan etmişdi ki, Ağdam başıpozuq əsgərlərin nizamsız vəhşiliyi nəticəsində yox, Ermənistan rəhbərliyinin planlı fəaliyyəti nəticəsində dağıdılıb. Yəni Ağdama qarşı da soyqırım həyata keçirilib. Britaniyalı curnalist Tom de Vaal da öz «Qara bağ» kitabında yazır ki, ermənilər Ağdamı tutandan sonra küçə-küçə, ev-ev, kərpiç-kərpiç sökdülər.
Amerikalı diplomat Metyu Brayza ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədri olduğu dövrdə işğal altında olan Ağdamı görərək dəhşətə gəldiyini deyir: “Ağdamda gördüklərim məni dəhşətə gətirdi. Böyük bir şəhər xarabazarlığa çevrilmişdi. Mən polyakam. Ağdamın işğalı mənə İkinci Dünya müharibəsində Varşavanın düşdüyü günü xatırlatdı. Faşistlər Varşavanı darmadağın etmişdilər”.
Vəhşiliyinə və zülmünə görə yalnız alman faşizmi ilə müqayisə edilə biləcək Ermənistan ordusu Ağdamı əl keçirsə də şəhərdə qarşılaşdığı böyük müqavimət nəticəsində irəliləyə bilmədi. Əslində, yaradılmasına hələ 1987-ci ildə Vaziani poliqonunda sovet rəhbərliyi tərəfindən başlanılmış Ermənistan ordusu Kürlə Arazın arasını ələ keçirərək Azərbaycansız Cənubi Qafqaz layihəsini həyata keçirməli idi. Qarabağın azərbaycanlılar yaşayan kəndlərində həmin illərdə hətta ov tüfəngləri yığılmışdı.
Həmin illərdə Dağlıq Qarabağda komsomol katibi olmuş erməni politoloq İqor Muradyanın yazdığına görə, hələ 1986-cı ildən Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətində sovet rəhbərliyi tərəfindən bütün partiya və komsomol fəallarına tapança paylanmışdı. Daha sonra silahlı dəstələr yaradılmışdı və artıq 1989-cu ildə Monte Melkonyan kimi xarici ölkə vətəndaşı erməni qanqsterlər sovet ordusunun hərbi texnikasından istifadə edərək dinc azərbaycanlı əhaliyə qarşı hücumlar təşkil etməyə başladılar.
Ağdam düz beş il durmadan bu hücumlara qarşı sinə gərdi. Vətən uğrunda gedən savaşda 6 mindən artıq ağdamlı şəhidlik zirvəsinə yüksəldi, minlərlə ağdamlı şikəst oldu, 126 min nəfərdən artıq ağdamlı öz doğma ev-eşiyindən didərgin düşdü.
Amma Azərbaycanın bu qədim şəhəri şəhid olsa da onun ruhu ölmədi. Təsadüfi deyil ki, xarici mətbuat təmsilçiləri Ağdamı “Ruhlar şəhəri” adlandırırlar. Ağdamın mübariz ruhu bir gün Qafqazı xilaskar Simurq quşu kimi şəhəri küldən dirildib yüksəldəcək və şəhərin üzərində üçrəngli Azərbaycan bayrağı yüksələcək.
Baxış sayı: 2 849




