FACT-INFO.AZ » İQTİSADİYYAT » İqtisadi amnistiya heç kimi çaşdırmasın...
25-05-2016, 09:55 | İQTİSADİYYAT
İqtisadi amnistiya heç kimi çaşdırmasın...

May ayının 20-də ölkə başçısı Milli Məclis tərəfindən qəbul edilmiş “Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsində dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu” nu təsdiq etdi.

Əslində bu sahibkarlara, iş adamlarına iqtisadi amnistiya verən bir sənəddir. Dəyişikliklər iş adamlarına diqqətsizlik, səhv və hətta səhlənkarlıq nəticəsində dövlətə vurduqları zərərə görə cinayət məsuliyyətindən maksimum uzaq ola bilmək şansı verir. Nələrdən ibarətdir bu dəyişikliklər? 

Öncə buna qədər Cinayət Məcəlləsində nəzərdə tutulan “xeyli miqdar” və “küllü miqdar” anlayışlarına məbləğ etibarilə yeni yanaşım edilir. Köhnə qaydalar ilə “xeyli miqdar” dedikdə 1000 manatdan 7000 manata qədər olan məbləğ başa düşülürdüsə, yeni qaydalarla bu rəqəmin minumum həddi 20 dəfə artırılaraq, 1000 manatdan 20 000 manata, maksimum həddi isə 14,3 dəfə artırılaraq, 7000 manatdan 100 000 manata çatdırıldı. Eyni qayda ilə “küllü məbləğ” kimi müəyyənləşdirilən və CM-nin “İqtisadi Cinayətlər”  bölməsindəki əksər maddələr üzrə tətbiq edilən 7000 manatdan artıq olan məbləğin də dəyişdirilərək minimum həddi 100 000 manatdan yuxarı ola biləcək məbləğlə əvəzləşdirildi.  Cinayət Məcəlləsinin 213-cü  “Vergi ödəməkdən yayınma” maddəsinin “qeyd” hissəsində  nəzərdə tutulan və 2000 manatdan 50000 manata qədər olan “xeyli miqdar” kimi  və 50 000 manatdan yuxarı olan “küllü miqdar”  kimi müəyyən edilmiş məbləğlər də müvafiq olaraq 20 000 manatdan 100 000 manata qədər və 100 000 manatdan artıq olan məbləğlə əvəzləşdirildi. Burada da minimum və maksimum hədlər 2 dəfədən 10 dəfəyə qədər artırıldı. 

Cinayət Məcəlləsində edilən və əslində sahibkarlara, iş adamlarına daha çox üstünlük gətirən ən maraqlı yenilik isə onlara vergidən yayınma və qanunsuz fəaliyyətlə məşğulluğa görə yayındırılmış məbləğin və dövlətə vurulmuş zərərin bir neçə mislini büdcəyə ödəməklə cinayət məsuliyyətindən azad olmaq şansının verilməsindən ibarətdir. Məsələn, Cinayət Məcəlləsinin 213-cü  “Vergi ödəməkdən yayınma” maddəsinin sanksiya nəzərdə tutan 213.1 bəndinin əvvəlinə “cinayət nəticəsində vurulmuş ziyanın iki mislindən dörd mislinədək miqdarda cərimə”  ödəməyi nəzərdə  tutan əlavə, vergi ödənişi üzrə qanunu pozduğuna görə əslində cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməli olan iş adamına vurduğu ziyanın 2-4 mislini ödəməklə cinayət məsuliyyətindən qurtarmaq imkanı yaradır. Bu kimi dəyişikliklər CM-nin bir çox digər maddələrinə də edilən yeniliklərdir. Bir sözlə bütün bu dəyişikliklər iş adamlarını diqqətsizliyə, səhvlərə və hətta bəzən səhlənkarlığa görə cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməkdən qurtarmağa yönəlik addımlardır.
Bəs dövlətin, ölkə başçısının bu addımlarına iş adamları, sahibkarlar necə cavab verəcəklər? Bax, bu çox ciddi bir məsələdir. Əgər vergidən yayınma və qanunsuz fəaliyyətlə məşğul olmaq kimi cinayət tərkibli əməllərə görə dəymiş ziyanın məbləğini dövlət10-20 dəfəyə qədər artırırsa və eyni zamanda bunun bilərəkdən və ya bilməyərəkdən baş verməsinin fərqinə varmadan, dəymiş ziyanın bir neçə misli qədər ödənişi qəbul edib, iş adamını, sahibkarı cinayət məsuliyyətindən qurtarırsa, deməli iş adamları, sahibkarlar da üzlərini 180 dərəcə dövlətə tərəf çevirməyi bacarmalıdırlar. Bu gün sahibkar da iş adamı da başa düşməlidir ki, hər bir məsələdə olduğu kimi, burada da münasibətlərin qarşılıqlı olması vacibdir. Əgər sahibkar iş adamı bu gün onun üçün yaradılan bu münbit şəraiti düzgün qiymətləndirə bilməsə və dövlətin bu addımlarını ona “vergidən daha çox yayınmaq” və “daha çox qanunsuz fəaliyyətlə məşğulolmaq” şansı kimi dəyərləndirərsə, bir müddətdən sonra bunun acı nəticələrinin ola biləcəyini də göz önünə gətirməlidir. Yəni belə olarsa, onda dövlət verdiyi bu şansı haqlı olaraq ciddi cəzalarla əvəzləyə bilər. Odur ki, bu gün bu məsələ hər bir iş adamını, sahibkarı dərindən düşündürməlidir. 
Hər kəs dövlətin bu addımlarından sonra büdcə qarşısında vergi borclarını ödəmək məsələsində maksimum intizamlı olmalıdır.  Necə ki, dövlət cinayət halı yarada bilən məbləği 10-20 dəfəyə qədər artıraraq iş adamının, sahibkarın vəziyyətini yüngülləşdiribsə, iş adamı da, sahibkar da bunun qarşılığını dövlətin büdcəsinə vergi borcunu ödəmək sahəsində öz məsuliyyətini bir o qədər artırmaqla verməlidir.
Bu gün hansısa ticarət obyekti öz rəsmi dövriyyəsini 40 dəfəyə qədər gizlədib vergidən yayınırsa və hələ bu az imiş ki, vergi güzəşti əldə etmək üçün dövlətin üzərinə yeriməyə cəhd edirsə, deməli belələrini mütləq cəzalandırmaq lazımdır. Beləsinə heç bir güzəşt ola bilməz.   

Fikrət Yusifov
“Ekonomiks” Beynəlxalq İqtisadi Araşdırmalar 
Birliyinin sədri, iqtisad elmləri doktoru, professor




Baxış sayı: 2 112
Givi Mikanadze: AŞPA-nın tələbləri Gürcüstanın daxili işlərinə müdaxilə və gürcü xalqının iradəsinə ziddir Bu gün, 11:00 Prezident İlham Əliyev Bakı və ətraf ərazilərdə nəqliyyat infrastrukturunun təkmilləşdirilməsinə dair 2025–2030-cu illər üçün Dövlət Proqramını təsdiq edib Bu gün, 10:30 Ombudsman “Human Rights Watch” təşkilatına açıq məktub ünvanlayıb Bu gün, 10:00 Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin anadan olmasından 141 il ötür Bu gün, 09:00 “Konstitusiya və Suverenlik İli”nə həsr olunmuş tədbir keçirilib Dünən, 21:00 XİN: Fransa xarici işlər nazirinin anti-Azərbaycan iddialarını qətiyyətlə rədd edir və pisləyirik Dünən, 20:00 Kobaxidze Paşinyanla sülh prosesinin gedişini müzakirə edib Dünən, 20:00 МИД: Решительно отвергаем и осуждаем антиазербайджанские заявления министра иностранных дел Франции Dünən, 17:00 State program for improving transport infrastructure in Baku and surrounding areas approved - ORDER Dünən, 16:00 Baxtiyar Saidov: Daşkənd Bakı və Ankara ilə strateji əlaqələrin daha da möhkəmləndirilməsinin tərəfdarıdır Dünən, 12:00 Azərbaycan regional layihələrin icrasında aparıcı rol oynayır Dünən, 10:30 “Azərbaycanın musiqi qalası Şuşa” kitabı Türkiyədə nəşr olunub Dünən, 10:00 Şalva Papuaşvili: Ədalətli münasibət olmasa, Gürcüstan AŞPA-da iştirak etməyəcək Dünən, 10:00 Trampın bəzi fərmanları ABŞ ordusunda panika yaradıb Dünən, 09:00 Ombudsman: Səsvermə zamanı hüquq pozuntusu və hər hansı dövlət qurumunun müdaxiləsi müşahidə olunmayıb Dünən, 07:30 Gürcüstan mediası Prezident İlham Əliyevin nəqliyyat məsələləri ilə bağlı müşavirədəki çıxışından yazıb 29-01-2025, 20:30 Turkish Foreign Minister hails high-level relations with Azerbaijan and Uzbekistan 29-01-2025, 18:30 Ankarada Azərbaycan, Türkiyə və Özbəkistan XİN başçılarının görüşü olub 29-01-2025, 17:00 Hakan Fidan: Orta Dəhliz Asiya ilə Avropa arasında ticarətin ən təhlükəsiz və sərfəli arteriyasıdır 29-01-2025, 16:30 Algerian TV Channel airs documentary on Azerbaijan 29-01-2025, 15:30 Əcnəbi telekanalda Azərbaycan haqqında sənədli film nümayiş olunub 29-01-2025, 11:30 Tanınmış futbol hakimi Tofiq Bəhramovun anadan olmasından 100 il ötür 29-01-2025, 11:00 Prezident İlham Əliyev 1 saylı seçki məntəqəsində səs verib 29-01-2025, 11:00 Bələdiyyə seçkilərinin keçirilməsi ilə əlaqədar mətbuat konfransı təşkil olunub 29-01-2025, 10:30 Putin Rusiya-Ukrayna müharibəsinin bitməsinin mümkün tarixlərini açıqlayıb 29-01-2025, 10:00 Şəhid Əmir Kazımovun bu gün doğum günüdür 29-01-2025, 08:00 İmmiqrasiya Fransa hökuməti daxilində fikir ayrılığına səbəb olub 28-01-2025, 20:00 Türkiyə XİN: Türkiyə-Azərbaycan-Özbəkistan formatında görüşlər həmrəyliyin göstəricisidir 28-01-2025, 18:30 Nəqliyyat məsələlərinə həsr olunan müşavirə keçirilib, Prezident İlham Əliyev çıxış edib 28-01-2025, 17:30 Zəngəzur dəhlizi artıq dünyada qəbul edilmiş termindir - PREZİDENT 28-01-2025, 16:30
Köşə yazarları
Təqvim
«    Yanvar 2025    »
BeÇaÇCaCŞB
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728293031