FACT-INFO.AZ » İQTİSADİYYAT » Kiber hücumlar üçün düşmənin əlində alət olmaq istəmirsinizsə, bunlara əməl edin - Ekspert məsləhəti
2-11-2020, 08:05 | İQTİSADİYYAT
Kiber hücumlar üçün düşmənin əlində alət olmaq istəmirsinizsə, bunlara əməl edin - Ekspert məsləhəti

Nəzərə almaq lazımdır ki, Ermənistan torpaqlarımızın işğaldan azad olması üçün müharibə aparan Azərbaycana qarşı yalnız səngərdə mübarizə aparmır. Əlinə düşən istənilən fürsəti dəyərləndirməyə çalışan düşmən dövlət ölkəmizlə informasiya müharibəsi də aparır. Bu halda isə onlar üçün ən əsas alət internet məkanının qaydalarına bələd olmayan və onlardan kor-koranə istifadə edən internet istifadəçilər ola bilərlər.

Azərbaycanda müharibənin aparıldığı bir zamanda da istifadəçilər məhz belə qurbana çevrilməmək üçün mütləq şəkildə bir çox qaydalara əməl etməlidirlər.

Kibertəhlükəsizlik üzrə mühəndis Bəhruz İbrahimov Trend-ə açıqlamasında bildirib ki, kiber hücumların əsas məqsədi yanlış məlumatlar yaymaqla vətəndaşlarımız arasında çaxnaşma yaratmaq, istifadəçilərə məxsus şəxsi məlumatları - email, ad, soyad, ünvan, şəkil, şifrə, telefon nömrəsi və sair əldə etmək və onlara müdaxilə etmək, daha sonra isə əldə edilmiş bu məlumatlar əsasında daha unikal hücumlar edə bilməkdir. Digər məqsədlər isə istifadəçilərə məxsus cihazlara zərərli tətbiqi yükləməklə həmin cihazı uzaqdan idarə oluna bilən zombi-bota çevirmək, istifadəçinin cihazında olan məlumatları silmək, dəyişdirmək, şifrələmək və ya məlumatları 3-cü tərəfə ötürmək, istifadəçiyə məxsus bank kartları məlumatını əldə edərək istifadəçi kartında gizli müdaxilə etmək, gizli formada istifadəçiyə məxsus və yayılmasına narahat olacağı məlumatları əldə etdikdən sonra şantaj üsulu ilə istifadəçini uzaqdan məcburi idarə etməkdir.

Ekspert bildirib ki, bu hücumlardan qorunmaq üçün mənbəyi məlum olmayan naməlum tətbiqlərdən istifadə etməmək, mümkün qədər istifadəçiyə məlum olmayan wi-fi şəbəkələrə qoşulmamaq, bəzi xüsusi tətbiqləri istifadə edə bilmək üçün mobil cihazları root və ya jail-break etməmək, sosial şəbəkələrə qoşula bilmək üçün naməlum VPN-lərdən istifadə etməmək, naməlum şəxslərdən gələn emaillərə daha diqqətli yanaşmaq və əmin olmadığınız emaildə göstərilənləri icra etməməkdir. Bunlarla yanaşı, xüsusi rəsmi antivirus və firewall (Təhlükəsizlik divarı) tətbiqlərindən istifadə etmək, müxtəlif saytlar və sosial şəbəkələr və email servisləri üçün eyni parolu istifadə etməmək, mümkün bütün servislərdə iki mərhələli təhlükəsizlik giriş (MFA) funksionallığından istifadə etmək lazımdır:

"Sizə məxsus fərdi və maliyyə məlumatları (Şəxsiyyə vəsiqəsi məlumatları , Bank kartı və bank hesabı nömrələrəi) sorğulayan naməlum email və sms-lərə cavab verməyin. Şifrələrinizi heç bir halda nə kağız nə də elektron formada yazaraq saxlamayın. Şifrələri yalnız yaddaşımızda saxlamalıyıq".

B.İbrahimov əlavə edib ki, əgər kiber hadisələr baş veribsə, əvvəlcə daha təhlükəsiz olan digər cihazdan mümkün bütün internet hesablarına daxil olaraq giriş məlumatları dəyişdirmək lazımdır. Yoluxmuş cihazı internetdən ayırmaq və sonülü saxlamaq tövsiyə edilir. Kiber hadisələrin araşdırması zamanı cihaz işlək vəziyyətdə olmadıqda daha çox izlər əldə etmək olur. İstifadəyə davam edildiyi zaman vacib ola biləcək məlumatların bir qismi itirilmiş ola bilər. Araşdırılması və tədbir görülməsi üçün profesional şəxs və ya şirkətlərin xidmətlərindən istifadə edərək cihazın və fərdi məlumatlarınızın gələcək təhlükəsizliyini təmin etmək mümkündür. Baş vermiş hadisə xüsusi təhlükəli vəziyyət yaradırsa, mütləq vaxt itirmədən hüquq-mühafizə orqanlarına məlumat vermək lazımdır. Bununla yanaşı, özünüzün informasiya təhlükəsizliyi sahəsində bilik və bacarıqlarınızı da daim artırmağa çalışın".




Baxış sayı: 844
Xarici işlər nazirinin müavini ABŞ-nin BDAK nümayəndə heyəti ilə görüşüb Bu gün, 20:00 “Böyük Qayıdış” Gənclər Təşkilatı Xocalı soyqırımının 33-cü ildönümü ilə əlaqədar bir sıra tədbirlər keçirib Bu gün, 13:30 Zəngilan rayonunda Ekoloji məsələlər üzrə işçi qrupunun iclası keçirilir Bu gün, 13:30 USAID və Dövlət Departamentinin müqavilələri ləğv olunacaq Bu gün, 10:30 İƏT Xocalı soyqırımının 33-cü ildönümü ilə bağlı bəyanat yayıb Bu gün, 10:00 İçərişəhərdə tanınmış fotoqraf Reza Deqatinin “Xocalı - yaralı ruhlar” adlı sərgisi açılıb Bu gün, 10:00 ABŞ-ın Virciniya ştatında Xocalı həftəsi keçirilib Bu gün, 09:00 Zelenski: Ukrayna ABŞ ilə müqavilədə 10 sent borcun olmasına belə razı deyil Bu gün, 08:00 Ankara Qazi Universitetində Xocalı soyqırımına həsr olunmuş müzakirələr təşkil edilib Dünən, 18:30 Türkiyə Orta Dəhlizin əsasını təşkil edən BTQ dəmir yolunun tam gücü ilə işləməsinə əhəmiyyət verir - Hakan Fidan Dünən, 18:30 Deputat: Azərbaycan neomüstəmləkəçiliyin heç bir halı ilə barışmır Dünən, 17:00 Xocalı: Xalqımızın qan yaddaşı Dünən, 12:00 “Unutmadıq Xocalı” tamaşası nümayiş olunub Dünən, 12:00 Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Xocalı soyqırımı abidəsini ziyarət ediblər Dünən, 11:00 Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva Xocalı soyqırımı ilə bağlı paylaşım edib Dünən, 10:00 "Xocalı soyqırımının ildönümündə Azərbaycanla həmrəyik" - Pakistan səfiri Dünən, 10:00 Hikmət Hacıyev Fəxrəddin Altunla görüşüb Dünən, 09:00 Prezident İlham Əliyev Xocalı soyqırımının ildönümü ilə bağlı paylaşım edib Dünən, 07:30 Türkiyə Avropada həlledici rol oynayacaq 25-02-2025, 20:30 İnkişaf edən Azərbaycan və Pakistan münasibətləri sarsılmaz dostluğa və qardaşlığa söykənir 25-02-2025, 19:00 Pezeşkian Lavrovu qəbul etdi 25-02-2025, 18:30 Vətən müharibəsinin iştirakçısı, cərrah Anar Yusibov: “Xocalı heç vaxt yaddaşımızdan silinməyəcək faciədir” 25-02-2025, 16:00 “İslam iqtisadiyyatı və maliyyəsinə ümumi baxış” mövzusunda təlim keçirilib 25-02-2025, 13:00 Corc Vaşinqton Universitetində Xocalı soyqırımına həsr olunmuş tədbir keçirilib 25-02-2025, 12:30 "Dünya dövlətləri Xocalı soyqırımı canilərinin öz layiqli cəzalarını alması üçün səylərini artırmalıdır" 25-02-2025, 11:00 Qərbi Azərbaycan İcması Ermənistan hökumətinə çağırış edib 25-02-2025, 11:00 Rumıniyada Xocalı qurbanlarının xatirəsi anılıb 25-02-2025, 10:30 Azərbaycanla Pakistan birgə istehsal müəssisələri yaradır 25-02-2025, 08:00 Şahbaz Şərif: Azərbaycanla dostluğumuz, siyasi anlaşmamız, beynəlxalq səviyyədə düşüncə və hərəkət vəhdətimiz əfsanəvi olub 24-02-2025, 20:30 Elnur Məmmədov Cenevrədə Ermənistanın xarici işlər nazirinin qaldırdığı iddialara cavab verib 24-02-2025, 20:00
Köşə yazarları
Təqvim
«    Fevral 2025    »
BeÇaÇCaCŞB
 12
3456789
10111213141516
17181920212223
2425262728