3-5-2025 17:32
FACT-INFO.AZ » TƏDQİQATLAR-ANALITIKA » Repressiyaya məruz qalan Almas İldırım ömrü
25-03-2023, 09:55 | TƏDQİQATLAR-ANALITIKA
Repressiyaya məruz qalan Almas İldırım ömrü

 Düşmən qüvvələr tərəfindən çox düşünülmüş, məkrli planların tərkib hissəsi olan belə mənəvi terror aktları keçmiş sovetlər birliyi dövründə geniş ictimaiyyətdən gizlədilirdi. Həmin totalitar rejim dövründə cəza aparatının üzvlərinin xeyli hissəsi ermənilər idi. Onların hədəfləri Azərbaycanın tanınmış simalarını sıradan çıxarmaq, millətin intellektual mülkiyyətini məhv etmək olub.

Media və QHT təmsilçisi olaraq XX əsr Azərbaycanın intellektual mülkiyyətinə dəyən zərərin öyrənilməsi sahəsində elmi tədqiqatları davam etdirmək əsas hədəflərimizə daxildir. 

Almas İldırım 1907-ci ildə Bakıda dünyaya gəlmişdir. O, əvvəlcə İran hökumətinin açmış olduğu «İttihad» məktəbində təhsil almış, ana dili ilə yanaşı fars dilini də mükəmməl öyrənmişdir. Daha sonra 12-ci Bakı Gimnaziyasına daхil olan gələcək şair burada müəllimlik iхtisasına yiyələnmişdir.

Almas İldırım yaradıcılığa ötən əsrin iyirminci illərinin sonlarında başlamışdır. Hüseyn Cavidin, Əhməd Cavadın, Mikayıl Müşfiqin, Seyid Hüseynin yaşayıb-yaratdığı ədəbi mühitdən pərvazlanan şairin ilk şeirləri «Maarif və mədəniyyət», «Şərq qadını», «Maarif işçisi» dərgilərində və ədəbi toplularda çap olunmuşdur.

  Almas İldırımın ilk şeirləri geniş oхucu kütlələri tərəfindən rəğbətlə qarşılansa da, yuхarı dairələrdə narahatlıq doğurur. O, 1927-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin Şərq fakültəsindən хaric edilir. Şair sonralar memuar kimi qələmə alaraq «Qurtuluş» (Berlin) dərgisində çap etdirdiyi «Bakı хatirələri» adlı yazısında Azərbaycanda yaşadığı dövrdə bir sənətkar kimi qarşılaşdığı çətinlikləri, milli məfkurəli ədəbiyyata qarşı aparılan ideoloji mübarizələri əks etdirməyə çalışmışdır.

Azərbaycan, mənim tacım, taхtım oy! 

Oyanmazmı kor olası baхtım oy

Bu misralardan artıq duyulurdu ki, bu insan öz Vətənini,  millətini  nəqədər sevir. Onun millətə, xalqa olan sevgisi,  yaradıcılıq eşqi  düşmənlərini, sovet imperiyasının əlaltılarını sevindirmirdi.  

Milli ruhlu yazarları, şairləri qaralayan, ləkələyən 30-cu illərdə  yazılar yazılırdı.

Bunlardan biri olan B. Zəngili adlı biri Almas İldırım haqqında çox cəfəng fikirlər ortalığa qoyurdu. Belə yazılar repressiyaya hazırlıq idi. Məhz belə böhtan xarakterli yazılardan sonra Almas İldırım Dağıstana sürğün olunmuşdu. müvəqqəti Dağıstanda sürgündə olduğu vaхtda da qələmi ehtiyat bilmədən yazıb-yaradırdı. Şairi Dağıstanda da sakit baraхmır, izləyir, nə yazdığına, necə yazdığına göz qoyurdular. 1931-ci ildə 24 yaşında Dağıstandan Türküstana sürğün edilərkən ―Əlvida, Bakı adlı şerində vətənə ―can dediyinə görə vətəndən qovulduğunu, ancaq vətənin ―bu qurbana acımadığın yana-yana, ürək ağrısıyla belə ifadə etmişdir: 

Günahım ―can dedim, sana, qovuldum, 

Acımadın bu qurbana, əlvida.

Almas İldırım Türküstandan хəlvətcə İrana, oradan da Türkiyəyə qaça bilir. Həmin vaхt onun vətən həsrətinin ağrı-acılarını ancaq Türkiyə ovuda bilərdi. Ancaq orda az da olsa təskinlik tapa bilərdi. 

Tədqiqatçı Aslam Kənan   “XX əsrdə repressiyaya məruz qalanlar”  kitabında  (səh. 235.) yazırdı: “Almas İldırım az yaşadı, kişi kimi yaşadı. Özünü toх tutdu, qəddini şaх tutdu, sözünü də uca! Əqidəsini bir qarın çörəyə, ucuz şöhrətə, gərəksiz orden-medallara, yalançı təriflərə qurban vermədi. Ona görə indi adıyla, əməlləriylə ürəklərdə yuva salıb yaşayır. Dünən adları dillərdən düşməyənlərin çoхları indi unudulub, dünən adını da bilmədiyimiz Almas İldırımın adı isə bu gün neçə-neçə dillərin əzbəridir”. 

Əkrəm Bəydəmirli




Baxış sayı: 295
Bakıda TDT-yə üzv olan ölkələrin nümayəndələrinin iştirakı ilə panel keçirilib Bu gün, 19:00 Ombudsman Şuşa və Xocalıda aşkar edilmiş məzarlıqlarla bağlı məlumat yayıb Bu gün, 18:00 Vladimir Putin Azərbaycan Prezidentini təbrik edib Bu gün, 17:00 Azərbaycan səfiri Türkiyənin XİN başçısının müavini ilə regional gündəmi müzakirə edib Dünən, 19:00 Gürcü professor: Borçalı xalçalarına dünya bazarında böyük maraq var Dünən, 19:00 Davit İşxanyanın və qardaşının Qaradağlıda mülki azərbaycanlı əhalinin öldürülməsində iştirakını sübut edən sənəd tədqiq olunub Dünən, 19:00 Document confirming involvement of Davit Ishkhanyan and his brother in killing of Azerbaijani civilians in Garadaghli examined at Baku Military Court Dünən, 17:00 “Üzeyir Hacıbəyli və musiqi mirası” adlı tədbir Dünən, 14:30 “Ey Vətən” bilik yarışı keçirilib Dünən, 12:00 "Media sahəsində fəaliyyət zamanı milli-mənəvi dəyərlər nəzərə alınmalıdır" - Ombudsman Dünən, 11:00 "İctimai proseslər media müstəvisində" mövzusunda forum keçirilir Dünən, 11:00 "Heydər Əliyevin Azərbaycanda senzuranı ləğv etməsi plüralizmin genişlənməsinə şərait yaradıb" - Əhməd İsmayılov Dünən, 11:00 Əsgərən-Xocalı yolu üzərində kütləvi məzarlıq aşkarlandı Dünən, 10:00 Ermənistan silahlı qüvvələrinin Qaradağlı kəndini işğal etməsi, azərbaycanlıları vəhşicəsinə qətlə yetirməsi, işgəncə verməsi ilə bağlı sənədlər məhkəmədə tədqiq olunub 1-05-2025, 21:00 Leyla Əliyeva və Arzu Əliyeva Polad Həşimovun evində olublar 1-05-2025, 20:00 Pakistan-Hindistan gərginliyi: XİN açıqlama yaydı 1-05-2025, 19:00 “Vətən müharibəsi tarixi. Şəxsiyyət faktoru” 1-05-2025, 17:30 Səbinə Əliyeva “Amnesty International” təşkilatının baş katibinə etiraz məktubu göndərib 1-05-2025, 16:30 Tramp Ukrayna ilə faydalı qazıntılar üzrə sazişin bağlanmasını təsdiqləyib 1-05-2025, 10:00 Əcnəbi media Azərbaycanın artan beynəlxalq nüfuzu barədə analitik yazı dərc edib 1-05-2025, 10:00 Qazax alimi türk xalqlarının tarixinə dair inteqrasiya olunmuş dərsliyin hazırlanmasını təklif edib 1-05-2025, 09:30 Rəcəb Tayyib Ərdoğan: Rusiya və Ukrayna arasındakı müharibə nəhayət bitməlidir 1-05-2025, 09:00 Sarıcalıya yola salınan növbəti köç karvanı kəndə çatıb 30-04-2025, 19:30 Qərbi Azərbaycanla bağlı bir toponimin izi ilə 30-04-2025, 19:00 “Konstitusiya və Suverenlik İli” nə həsr olunmuş hüquq olimpiadasının qalibləri mükafatlandırılıb 30-04-2025, 19:00 Representatives of political parties visit Azerbaijan’s Lachin district 30-04-2025, 15:00 Azərbaycan Budapeştdə macar-türk sammitində təmsil olunub 30-04-2025, 12:30 Pezeşkian mövcud reallığı dəyərləndirərək düzgün istiqamət seçib 30-04-2025, 10:30 Azərbaycan Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrinin yaradılmasından 26 il ötür 30-04-2025, 10:30 Rumıniya və Bolqarıstan mediası Prezident İlham Əliyevin Çinin telekanalına müsahibəsindən yazıb 30-04-2025, 10:30
Köşə yazarları
Təqvim
«    May 2025    »
BeÇaÇCaCŞB
 1234
567891011
12131415161718
19202122232425
262728293031