27-7-2025 8:40
FACT-INFO.AZ » TƏDQİQATLAR-ANALITIKA » Şuşa Bəyannaməsi – dostluqdan strateji əməkdaşlığa gedən yol
13-06-2025, 16:00 | TƏDQİQATLAR-ANALITIKA
Şuşa Bəyannaməsi – dostluqdan strateji əməkdaşlığa gedən yol

Azərbaycan və Türkiyə arasında münasibətlər tarixən qardaşlıq və dostluq prinsipləri üzərində qurulub. Lakin 2021-ci ilin 15 iyununda imzalanmış Şuşa Bəyannaməsi bu əlaqələri rəsmi şəkildə strateji müttəfiqlik səviyyəsinə yüksəltdi. Bu sənəd Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan tərəfindən Qarabağın incisi olan Şuşa şəhərində imzalanaraq yalnız iki ölkənin deyil, bütün türk dünyasının siyasi tarixində mühüm yer tutdu. Bəyannamə həm də 44 günlük Vətən müharibəsindən sonra yaranan geosiyasi reallıqların hüquqi və siyasi ifadəsidir.

Şuşa Bəyannaməsinin imzalanması, 2020-ci ildə Azərbaycan Ordusunun tarixi Qələbəsi ilə nəticələnən İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra baş verdi. 30 ilə yaxın işğal altında qalan ərazilərin azad edilməsi yalnız Azərbaycanın deyil, həm də regionun tarixində dönüş nöqtəsi oldu. Bu prosesdə Türkiyənin Azərbaycana göstərdiyi siyasi və mənəvi dəstək xüsusi əhəmiyyət kəsb edirdi. Elə bu dəstəyin təməli olaraq, Şuşada imzalanmış bəyannamə iki ölkənin bundan sonrakı münasibətlərini sistemli və çoxşaxəli şəkildə tənzimləməyə yönəlib.
Bəyannamənin ən mühüm hissələrindən biri təhlükəsizlik və müdafiə sahəsində əməkdaşlıqdır. Tərəflər, hər iki ölkənin təhlükəsizliyinə, suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə qarşı yönələn hər hansı təhdidə qarşı birlikdə tədbir görmək öhdəliyi götürürlər. Bu, faktiki olaraq hərbi ittifaq xarakteri daşıyan müddəadır. Bəyannamədə ortaq hərbi təlimlərin keçirilməsi, müdafiə sənayesi sahəsində təcrübə mübadiləsi və birgə layihələrin inkişafı kimi məsələlər də öz əksini tapır.

Şuşa Bəyannaməsində iqtisadi inteqrasiya və nəqliyyat əlaqələrinin inkişafı xüsusi yer tutur. Zəngəzur dəhlizinin açılması ilə bağlı müddəa, həm Azərbaycan, həm Türkiyə, həm də ümumilikdə region üçün strateji əhəmiyyətə malikdir. Bu dəhliz vasitəsilə Naxçıvanla Azərbaycanın əsas hissəsi birləşəcək, eyni zamanda Türkiyədən Orta Asiyaya uzanan yeni bir nəqliyyat xətti formalaşacaq.

Bəyannamənin Şuşada imzalanması təsadüfi deyildi. Şuşa şəhəri Azərbaycan mədəniyyətinin beşiyi olmaqla yanaşı, Qarabağ zəfərinin ən önəmli simvoludur. Bu şəhərdə bəyannamənin imzalanması, həmçinin, Azərbaycanın bu torpaqlarda suverenliyinin təsdiqi və Türkiyənin buna tam dəstəyinin təcəssümüdür. Bu addım həm də dünyaya verilmiş siyasi mesaj idi - bölgədə yeni reallıqlar var və bu reallıqlar türk dövlətlərinin birliyi və əməkdaşlığına söykənir.

Şuşa Bəyannaməsi yalnız iki dövlət arasında imzalanmış sənəd deyil. Bu sənəd, eyni zamanda Türk Dövlətləri Təşkilatı və ümumiyyətlə türk dünyası üçün strateji çərçivə rolunu oynayır. O, digər türk dövlətlərinə də ortaq müdafiə, iqtisadi əməkdaşlıq və mədəni inteqrasiya yollarının açıq olduğunu göstərir. Türk dövlətlərinin daha sıx əməkdaşlıq etməsi üçün nümunəvi model təqdim edir.

Şuşa Bəyannaməsi Azərbaycan və Türkiyə arasında münasibətləri yeni mərhələyə - strateji müttəfiqlik mərhələsinə yüksəldən tarixi sənəddir. Bu sənəd təkcə iki ölkə arasında deyil, həm də regionun gələcəyi, sabitliyi və inteqrasiyası üçün mühüm əhəmiyyət daşıyır. Şuşada imzalanması ilə sənədin simvolik və siyasi çəkisi daha da artır. Əminliklə demək olar ki, bu bəyannamə gələcək nəsillərə miras qalacaq və türk dünyasının birliyinə gedən yolda möhkəm təməl olacaq.

Əminə Ağazadə
Milli Məclisin deputatı




Baxış sayı: 170
Qəçrəşdə kənd turizminin inkişafına dair maarifləndirici təlim keçirilib Dünən, 11:30 Ceyhun Bayramov Hakan Fidanla Ermənistan-Azərbaycan sülh prosesini müzakirə edib Dünən, 08:00 Fərəh Əliyeva: “Yüksəliş” müsabiqəsi insan kapitalına yönəlmiş investisiyadır 25-07-2025, 17:30 Türkiyə Prezidenti: İstanbulda Tramp ilə Putinin görüşünü təşkil etmək üçün səy göstərəcəyik 25-07-2025, 17:30 Türkiyənin ədliyyə naziri: Ölkənin inkişafı terrorizmin kökünün kəsilməsi ilə qırılmaz şəkildə bağlıdır 25-07-2025, 15:00 Ağdamın Xıdırlı kəndinə və Cəbrayıl şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb 25-07-2025, 11:00 Toğanalı-Kəlbəcər-İstisu avtomobil yolunun tikintisi 85 % icra edilib 25-07-2025, 10:00 Azərbaycan Prezidenti Vladimir Putinə başsağlığı verib 25-07-2025, 08:00 BMT katibliyi Prezident İlham Əliyevin Qərbi Azərbaycanla bağlı konfransın iştirakçılarına müraciətini və konfransın yekun sənədini BMT-nin rəsmi sənədləri kimi yayıb 24-07-2025, 21:30 Azərbaycan QHT-ləri ABŞ Dövlət katibi Marko Rubioya müraciət ünvanlayıb 24-07-2025, 17:30 Ermənistan silahlı qüvvələrinin təxribatları nəticəsində yaralanmış, evləri dağıdılmış, əsir və girovluqda olmuş 60-dan çox zərərçəkmiş şəxs məhkəmədə ifadə verib 24-07-2025, 17:30 Prezidentin Mətbuat Xidmətinin məlumatı 24-07-2025, 11:30 XIV Qəbələ Beynəlxalq Musiqi Festivalı 24-07-2025, 11:00 QHT-lər üçün "Kiçik qrant” və “Böyük qrant” müsabiqəsi elan edildi 24-07-2025, 11:00 Türkiyə XİN başçısı: İstanbuldakı danışıqların məqsədi Rusiya-Ukrayna münaqişəsinin bitməsidir 24-07-2025, 10:00 Əcnəbi media III Şuşa Qlobal Media Forumunundan yazıb 24-07-2025, 08:30 İran: “Nüvə silahı istəmirik, ancaq uranı zənginləşdirməyə davam edəcəyik” 23-07-2025, 11:30 Zelenski Ukraynanın danışıqlar heyətini genişləndirdi 23-07-2025, 11:00 Almaniyanın müdafiə naziri ölkəsinin Ukraynaya hansı halda “Patrios” sistemi verməsinin mümkünlüyünü açıqlayıb 23-07-2025, 10:30 Ağdam və Ağdərədəki yanğının söndürülməsinə iki helikopter cəlb olunub 23-07-2025, 09:00 Vaqif Poeziya Günləri çərçivəsində Şuşada konsert proqramı keçirilib 23-07-2025, 07:30 Türkiyə Rusiya və Ukrayna arasında konstruktiv dialoq gözləyir 22-07-2025, 21:00 Müdafiə Nazirliyi "Baykar" şirkəti ilə "Logistika Dəstəyi və Satış Müqaviləsi” imzalayıb 22-07-2025, 17:00 Event marks 150th anniversary of Azerbaijan’s national press 22-07-2025, 16:00 Prezident İlham Əliyev Şuşa Forumundakı çıxışını paylaşdığına görə Donald Trampa təşəkkür edib 22-07-2025, 15:00 Donald Tramp Prezident İlham Əliyevin Xankəndidəki çıxışından bir hissəni paylaşıb 22-07-2025, 12:00 Azərbaycan və Gürcüstan XİN rəhbərləri regional məsələləri müzakirə edir 22-07-2025, 12:00 Elmar Qasımov: Son beş ildə ölkəmizdə ilin ixtisası informasiya təhlükəsizliyi, kibertəhlükəsizlik seçilib 22-07-2025, 11:30 Prezident İlham Əliyev Milli Mətbuat Günü münasibətilə paylaşım edib 22-07-2025, 10:30 Cəbrayıl şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb 22-07-2025, 10:30
Köşə yazarları
Təqvim
«    İyul 2025    »
BeÇaÇCaCŞB
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031