7-5-2025 14:59
FACT-INFO.AZ » TƏDQİQATLAR-ANALITIKA » "N saylı qəhrəmanlıq": Vətən müharibəsi akademizm kontekstində - Elnarə Qaragözova yazır
18-10-2023, 18:51 | TƏDQİQATLAR-ANALITIKA
"N saylı qəhrəmanlıq": Vətən müharibəsi akademizm kontekstində - Elnarə Qaragözova yazır

Elnarə QARAGÖZOVA
AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru

Sadıq Qarayev ədəbiyyatımızda "Sahilsiz təzadlar", "Sahibsiz kölgələr" romanlarının, esse, hekayə və elmi-bədii düşüncələr toplusu olan "Sarvansız zamanlar" kitabının müəllifi kimi tanınır. Onun yaradıcılığı alim kimliyi ilə yazıçı kimliyinin birləşməsinin nəticəsində unikal bədii nümunələrin meydana çıxması ilə səciyyələnir. Elmi fərziyyələrin bədii örtükdə təqdimi, ədəbi mətnin sənədli mətnlə harmonik sintezi, elmi təfəkkürlə bədii təfəkkürün vəhdətindən doğan yaradıcılığı ilə S.Qarayev ədəbiyyatımızda yeni bir cərəyanın - akademik İsa Həbibbəylinin elmi əsaslarını hazırladığı akademizm cərəyanının Azərbaycan variasiyasının təmsilçisidir. Yazıçının "Sahilsiz təzadlar" romanı da Azərbaycan akademizmi cərəyanına məxsus ilk roman kimi ədəbiyyatımıza daxil olub.

S.Qarayevin yaradıcılığında 44 günlük Vətən müharibəsi ilə bağlı motivlərin təzahürü də məhz akademizmin kriteriyaları kontekstində reallaşır. Yazıçının "Sarvansız zamanlar" kitabında yer alan "And", "Aləmlərin söhbəti" və "Zəfər günü" esse-triptixində, "44 gün" adlanan IV fəslində Vətən müharibəsinin həyəcan, qürur və qələbə anları öz fərqli elmi-bədii ifadəsini tapıb. Vətən müharibəsinə həsr olunmuş "N saylı qəhrəmanlıq" romanı isə 44 günlük zəfər yürüşünün bədii təcəssümünü əks etdirən romanlardan biri kimi ədəbiyyat tariximizə daxil olmaq haqqı və şansı qazanıb. Müəllifin romanın fəsillərini "Müharibə Tumurcuqları", "N saylı qəhrəmanlıq" və "Mövcudluğun səpələnməsi" adlandırması da onun yazıçı məramını açıq bəlli edir və yeniliyi ilə diqqəti cəlb edir.

"Müharibə tumurcuqları" başlığı həm müharibənin başlanmasını, həm Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi dövründə yetişən Azərbaycan gəncliyinin nümayəndəsi olan gənc əsgərləri, həm də zəfərə olan inamı ifadə edir: "Müharibə tumurcuqları inkişaf etdikcə Azərbaycan xalqının öz torpaqlarını, kənd və şəhərlərini işğaldan azad etmək, Xocalıda, eləcə də digər yaşayış məntəqələrində ermənilərin törətdikləri vəhşiliklərin qisasını almaq arzuları getdikcə güclənirdi".

Müharibənin başlanması ilə vətən oğullarının vətənə qurban deyilmiş ömürlərindən keçərək əbədi həyata doğru yol açan sonsuz - "N saylı qəhrəmanlıqlar" silsiləsi başlayır: "Çoxlarına heç vaxt məlum olmayan N saylı qəhrəmanlıqların cəmi ordunu qələbəyə aparacaqdı. Kimsə ilk olaraq tikanlı məftilli, minalanmış sahəyə, müdafiə xəttinə tərəf irəliyə getməli idi. Nə qədər bomba, mərmi at, dağıt, ora əsgər getməyibsə, sənin deyil. Dağıdılmış düşmən postunda, səngərində, yüksəklikdə, strateji mövqedə, Antarktida və ya Marsda, fərqi yoxdur, əsgərin yoxdursa, ora sənə aid deyil. Və sonrakı hədəflərə çatmaq üçün başlanğıc nöqtədən əsgər ayağını torpağa basmalı, zəfər yoluna düşməlidir. Bu əsgər və zabitlər kimlərsə olmalı idi. Bu kimlərinsə şəhid olmaq, bəyaz zirvələrə qalxmaq şansı çox, zamanları isə azdı". "Mövcudluğun səpələnməsi" isə insanın minilliklər boyu axtardığı ölməzlik bəxş edən dirilik suyunun məhz vətən sevgisi olduğunu təsdiq edir: "Komandirlərin, zabitlərin gözü önündə əsgərləri, çavuşları, döyüşçü yoldaşları şəhid olurdular. Bu, bir qardaşın, övladın, soydaşın yox olub bayrağa, qələbəyə köçməsi idi, cismani mövcudluğun milli ruha səpələnməsi idi".

Müasir ədəbiyyatımızın maraqlı imzalarından biri olan S.Qarayevin "N saylı qəhrəmanlıq" romanının əsasını elmlə bədii ədəbiyyatın sintezini özündə ehtiva edən akademizm cərəyanı təşkil edir və Vətən müharibəsini fərqli kontekstdə tərənnüm edən bu romanıntədqiqi akademizm cərəyanının ədəbiyyatımızda təzahür xüsusiyyətlərinin müəyyənləşdirilməsi baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir.





Baxış sayı: 360
Azərbaycan və AİİB əməkdaşlığın əsas istiqamətlərini müzakirə edib Bu gün, 14:30 Misir Mərdanov elmi sessiyada Kaşğari Fondunun fəaliyyətindən danışdı Bu gün, 13:00 Milli Məclisdə Ümummilli lider Heydər Əliyevə həsr olunmuş iclas keçiriləcək Bu gün, 12:00 Azərbaycan XİN Pakistana qarşı hərbi hücumları pisləyib Bu gün, 11:30 BMT Baş katibi Hindistan və Pakistana sülh çağırışı etdi Bu gün, 11:00 ABŞ Azərbaycanın NATO ilə davamlı əməkdaşlığını dəstəkləyir Bu gün, 11:00 Ölkə ərazisinin əksər yerlərində yağıntılı hava davam edib FAKTİKİ HAVA Bu gün, 09:30 Hikmət Hacıyev media subyektlərinin rəhbərləri ilə görüşüb Dünən, 21:00 Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev “Vietnam News Agency” agentliyinə müsahibə verib Dünən, 20:30 Cəbrayıl Könüllüləri qrupuna qəbula start verilib Dünən, 17:30 "Zəngəzur dəhlizinin açılması ilə regional əməkdaşlığın gücləndirilməsi hədəflənir" Dünən, 17:00 Avropa İttifaqı-Azərbaycan münasibətləri yeni strateji mərhələnin astanasında Dünən, 16:30 Suriyanı hərbi poliqona çevirmək cəhdləri Dünən, 14:00 Xocalı və Ağdərəyə 2073 nəfər qayıdıb Dünən, 12:30 Fərid Əhmədov ictimai şuranın üzvləri ilə gələcək planları müzakirə edib Dünən, 10:30 Oxuma prosesi beyində necə gerçəkləşir? Dünən, 10:30 Ərdoğanla Tramp arasında telefon danışığı olub Dünən, 07:30 Laçın sakini olan zərərçəkmiş şəxs: İşğala qədər bizim kənd mütəmadi olaraq Ermənistan tərəfindən atəşə tutulurdu 5-05-2025, 20:30 Protocols related to massacre committed by Armenian armed forces in Balligaya village examined in court 5-05-2025, 19:30 “Səhra qartalı” kitabının təqdimatı olub 5-05-2025, 19:30 Xarici İşlər Nazirliyinin Əsasnaməsi və strukturu təsdiqlənib 5-05-2025, 19:30 Media nümayəndələri üçün “Data Jurnalistikası” mövzusunda təlimlərə başlanılıb 5-05-2025, 19:00 Media nümayəndələri üçün “Data Jurnalistikası” mövzusunda təlimlərə başlanılıb 5-05-2025, 19:00 Ermənistan silahlı qüvvələrinin Ballıqayada törətdiyi qətliamla bağlı protokollar məhkəmədə tədqiq edilib 5-05-2025, 18:00 Aksel Drekol: Zaksenhauzen əsir düşərgəsində saxlanılmış azərbaycanlı qurbanların xatirə lövhəsinin açılması əlamətdar hadisədir 5-05-2025, 12:00 “Qərbi Azərbaycana qayıdış” olimpiadasının şəhər mərhələsi keçirilib 5-05-2025, 11:30 Leyla Əliyeva və Arzu Əliyeva Beynəlxalq Xalça Festivalını ziyarət ediblər 5-05-2025, 08:00 Ukrayna hərbi kəşfiyyatının rəhbəri: Rusiya HHQ-nin Su-30 təyyarəsi “hava – hava” sinifli raketlə vurulub 4-05-2025, 20:00 Türkiyə Prezidenti: “Biz əsrlər boyu burada olmağa davam edəcəyik” 4-05-2025, 17:00 Prezident İlham Əliyev Moskvanın və Bütün Rusiyanın Patriarxı Kirill ilə görüşüb 4-05-2025, 13:30
Köşə yazarları
Təqvim
«    May 2025    »
BeÇaÇCaCŞB
 1234
567891011
12131415161718
19202122232425
262728293031