FACT-INFO.AZ » MÜSAHİBƏ » "Ana dilinin qorunması siyasi və ideoloji məsələdir"
11-11-2015, 09:15 | MÜSAHİBƏ
"Ana dilinin qorunması siyasi və ideoloji məsələdir"

Bunu Trend-ə Milli Məclisin deputatı Nizami Cəfərov Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev AMEA-nın 70 illik yubileyinə həsr olunmuş ümumi yığıncaqda çıxışı zamanı Azərbaycan dilinin saflığının qorunması ilə bağlı söylədiyi fikirləri şərh edərkən deyib.

Dilçi alimin fikrincə, dilə alınma sözlər gəlməlidir: "Başqa dillərdə olduğu kimi, Azərbaycan dilində də alınma sözlər çoxdur. Amma alınma sözlər dilə gələrkən birinci növbədə həmin sözlərin qarşılığının tapılmasına çalışmaq lazımdır".

N.Cəfərov qeyd edib ki, bəzi sözlər ana dilində olduğu halda, onu başqa dildə işlətmək olmaz: “Məsələn, bizim dilimizdə “gözlük”, “eynək”, “çeşmək” sözü var, amma hamı ona “oçki” deyir. Buna nə ehtiyac var?! Yaxud “remont”, “uje” kimi sözlər dilimizi korlayır. Televiziyalarımızda belə sözlər işlədilir. Məişət mövzularına həsr edilən verilişlərdə ehtiyac olmadığı halda, daha çox xarici kəlmələrdən istifadə edilir”.

Bu sözlərin işlədilməsinə qarşı mübarizə aparılmasını vacib sayan N.Cəfərov hesab edir ki, bəzən “köçürülmək” sözünün əvəzinə “təxliyə edildi” işlədilir: “Buna ehtiyac yoxdur. Bu, gəlmə və özünü doğrultmayan sözdür. Yaxud son vaxtlar şərq və qərb dillərindən alınma sözlər dilimizə çox gətirilir”.

N.Cəfərovun sözlərinə görə, daha təhlükəli hal budur ki, gəlmə sözlər sonralar ana dilimizin sözlərini dildən çıxarır, onun yerini tutur.

N.Cəfərov qeyd edib ki, alınma sözlər elmi üslübda olan danışıq və yazı zamanı istifadə edilə bilər: "Çünki belə üslubda terminlərdən çox istifadə edilir. Amma publisistik üslübda, radio-televiziyanın, mətbuatın dilində, danışıq dilində buna ehtiyac yoxdur".

Dilçi alim hesab edir ki, Azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində, eləcə də digər lüğətlərdə bu prinsiplərə əməl etmək, elmi-tədqiqat işlərində bu məsələləri qaldırmaq lazımdır.

Onun fikrincə, Azərbaycan dilinin saflığının qorunması ilk növbədə KİV-lərdən asılıdır: “Doğrudur, Milli Teleradio Şurası Dilçilik İnstitutu ilə birgə monitorinqlər keçirir. Ancaq bu zaman onlardilin normasının pozulması hallarını göstərirlər. Təəssüf ki, bu, ancaq göstərməklə də bitir”.

Xatırladaq ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev AMEA-nın 70 illik yubileyinə həsr olunmuş ümumi yığıncaqda çıxışı zamanı Azərbaycan dilinin saflığının qorunmasını vacib saydığını deyib. Prezident İlham Əliyev bildirib ki, bəzi ictimai xadimlərin, hökumət üzvlərinin çıxışlarında, bəzi televiziya verilişlərində kənar kəlmələrdən istifadə edilir: “Buna ehtiyac yoxdur. Əlbəttə, mən bu sahədə mütəxəssis deyiləm, ancaq bir vətəndaş kimi, hesab edirəm ki, yeni kəlmələrin icad edilməsinə heç bir ehtiyac yoxdur. Lüğətimiz o qədər zəngindir ki, bunu qorusaq və gələcək nəsillərə əmanət kimi təhvil versək bu, bizim bu sahədəki ən böyük nailiyyətimiz olacaqdır”.

 

 




Baxış sayı: 2 204
Görkəmli ədəbiyyatşünas Mir Cəlalın “Füzuli sənətkarlığı” kitabı İordaniyada nəşr olunub Bu gün, 11:30 Azərbaycan BMT-nin Sivilizasiyalar Alyansının 10-cu Qlobal Forumunda təmsil olunacaq Bu gün, 11:30 Bu yolla beyində idrak və yaddaş funksiyalarını yaxşılaşdırmaq üçün yeni terapevtik yanaşmaların inkişafı gözlənilir Bu gün, 10:30 Azərbaycanın NATO-nun Tərəfdaşlıq proqramına qoşulmasının 30 illiyi ilə bağlı konfrans keçirilib Bu gün, 10:00 Prezident İlham Əliyev yenidən ABŞ Prezidenti seçilməsi münasibətilə Donald Trampı təbrik edib Bu gün, 09:30 Azər Əmiraslanov: “Gələn il azad edilmiş ərazilərdə bərpa işlərinə 4 milyard manat ayrılacaq” Dünən, 18:30 Bu tendensiya fikirlərə hakim olmaqdadır Dünən, 14:00 Kəlbəcər - alınmaz qalamız Dünən, 13:30 Kəlbəcər Azərbaycanın təbii sərvətlərlə zəngin və füsunkar rayonlarından biridir Dünən, 12:30 Britaniyanın xarici işlər naziri: COP29 razılaşması mühüm bir addımdır Dünən, 11:00 “Qarabağ” Azərbaycan çempionatlarının rekordunu təkrarlayıb Dünən, 10:30 Ukrayna mediası COP29 razılaşmasının strateji əhəmiyyətinə dair məqalələr dərc edib Dünən, 10:30 Prezident İlham Əliyev Kəlbəcər Şəhəri Günü münasibətilə paylaşım edib Dünən, 09:30 Ombudsman İƏT-in Baş katibi ilə görüşdə Azərbaycanda mina probleminin həlində dəstək istəyib 24-11-2024, 20:30 Dövlət başçısı: Dünya tarixi Bakı nailiyyətinə şahid oldu 24-11-2024, 20:00 Azərbaycan səfiri BBC-nin efirində COP29-dan danışıb 24-11-2024, 10:30 Antonio Quterreş COP29-un nəticəsi ilə bağlı paylaşım edib 24-11-2024, 10:00 Ukrayna Prezidenti: Donald Tramp yanvarda müharibənin tənzimlənməsinə dair planını təqdim edəcək 24-11-2024, 09:30 COP29-un bağlanış plenar iclası keçirilib, bir sıra mühüm qərarlar qəbul edilib 24-11-2024, 09:00 Füzuli eşqi - Zəkulla BAYRAMLI 23-11-2024, 16:30 Zakir Həsənov ordunun döyüş hazırlığı ilə bağlı konkret tapşırıqlar verib 23-11-2024, 14:30 Mehriban Ələkbərzadəyə Çingiz Aytmatov mükafatı təqdim olunub 23-11-2024, 11:30 Misirdə Şuşaya həsr olunmuş Azərbaycan klassik musiqisi axşamı keçirilib 23-11-2024, 10:00 Azərbaycanın təşəbbüsü ilə ilk dəfə Qlobal Cənub QHT Platforması yaradılır 23-11-2024, 09:30 Nizami Gəncəvinin orijinaldan Türk dilinə çevrilmiş “İskəndərnamə” əsəri çapdan çıxıb 22-11-2024, 18:00 Prezident İlham Əliyev: Azərbaycan Cənubi Qafqazda dayanıqlı sülh üçün əlverişli şərait yaradıb 22-11-2024, 17:30 Pərviz Şahbazov: "Azərbaycan enerji layihələri üzrə regional əməkdaşlığı gücləndirəcək" 22-11-2024, 17:30 Leyla Əliyeva və Arzu Əliyeva Milli İncəsənət Muzeyində təşkil olunan sərgiləri ziyarət ediblər 22-11-2024, 11:00 Müdafiə xərclərinin artması dövlətimizin təhlükəsizliyini daha etibarlı şəkildə təmin etməyə imkan verəcək - Cəlil Xəlilov 22-11-2024, 10:30 Hikmət Hacıyev “Politico”nun qərəzli məqaləsini dezinformasiyanın çirkin nümunəsi adlandırıb 22-11-2024, 09:00
Köşə yazarları
Təqvim
«    Noyabr 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930