FACT-INFO.AZ » TƏDQİQATLAR-ANALITIKA » Füzuli və Cəbrayılın işğalından 23 il ötür
23-08-2016, 08:20 | TƏDQİQATLAR-ANALITIKA
Füzuli və Cəbrayılın işğalından 23 il ötür

APA-nın məlumatına görə, Füzuli rayonu 23 avqust 1993-cü ildə erməni hərbi birləşmələri tərəfindən işğal edilib. Ümumi sahəsi 139393 hektar olan Füzuli rayonunun qərb hissəsindən (50 kənd və rayon mərkəzi) 125368 hektar ərazi hələ də erməni işğalı altındadır. Rayonun işğaldan azad olunmuş ərazisində 13 qəsəbə və 20 kənd var.
 
Qəsəbələrdən 12-si işğaldan azad olunmuş ərazidə yeni salınıb və məcburi köçkün ailələri müvəqqəti olaraq burada yerləşdirilib. Hazırda ərazidə 51 min məcburi köçkün məskunlaşıb. 1988-ci ildən başlayan erməni təcavüzünə qarşı mübarizədə minlərlə füzulili döyüşüb, yüzlərlə rayon sakini şəhid olub, yaralanıb, itkin düşüb. Füzuli rayonu müharibədə 1100-dən çox şəhid verib, 1450 rayon sakini əlil olub.
 
Erməni işğalı altında olan Füzuli rayonu təbii sərvətlər baxımından çox zəngindir. Rayonda ümumi ehtiyatları 58858 min kvadrat metr olan və mişar daşı istehsalına yararlı istismar olunan 2 (Dövlətyarlı, Dilağar) əhəngdaşı, kərpic-kirəmit istehsalına yararlı 11211 min kvadrat metr ehtiyatlara malik Kürdmahmudlu gil, ehtiyatları 13053 min kvadrat metr olan Quruçay qum-çınqıl qarışığı yataqları var.
 
Rayon ərazisində yaşı 200 ildən 1400 ilə qədər olan 11 ədəd Şərq çinarı təbiət abidəsi kimi pasportlaşdırılıb və işğala qədər mühafizə olunub.
 
1960-80-ci illərdə Füzuli rayonunun dağlıq və dağətəyi sahələrində hidrogeoloji axtarış zamanı ərazidə yayılmış dördüncü, tabaşir və yura dövrü sulu komplekslərinin, eləcə də ərazidən keçən çayların məcraaltı sularının ehtiyatı 193 min m3/gün həcmində hesablanıb.
 
Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin “İşğal olunmuş Azərbaycan ərazilərində ətraf mühitə və təbii sərvətlərə dağıdıcı təsiri müəyyənləşdirən (izləyən) operativ mərkəz”i işğaldan sonrakı dövrlərdə rayon ərazisində təbii sərvətlərin ermənilər tərəfindən dağıdılmasına dair aşağıdakı faktları aşkarlayıb:
 
1. Geniş meşə massivləri ilə örtülü olan Dövlətyarlı kəndində ağaclar bütünlüklə qırılıb.
2. Qoçəhmədli kənd yolu boyunca ağaclar kütləvi şəkildə məhv edilib.
3. Yağlıvənd kəndində kəndarası yolun sağ və sol tərəfindəki böyük yaşıllıqlar tamamilə qırılıb.
4. 2006-2009-cu illər ərzində rayonun 35 000 hektardan artıq ərazisi ermənilər tərəfindən yandırılıb.
 
Bu gün Cəbrayıl rayonunun Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğalından da 23 il ötür. Erməni işğalçıları ilə döyüşlərdə 180 nəfər həlak olub. 14 nəfər polis, 60 mülki şəxs dünyasını dəyişib, 90 nəfərə yaxın isə əsir və itkin düşüb. Cəbrayıllılar içərisində 180 nəfərə yaxın Qarabağ müharibəsi əlili statusu alıb, 6 nəfər Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı fəxri adına layiq görülüb.
 
Ərazisi 1050 kvadrat kilometr olan Cəbrayılın Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən tutulması ilə 72 ümumtəhsil məktəbi, 8 xəstəxana, 5 məscid, 2 muzey, 129 tarixi abidə, 149 mədəniyyət ocağı işğal altında qalıb. Hazırda Cəbrayıl üzrə 351 nəfər şəhid ailəsi var. Cəbrayıldan olan 61100 məcburi köçkün 58 rayonda, daha çox isə Beyləqan, İmişli, Sabirabad, Biləsuvar rayonlarında məskunlaşıb.
 
Zəngin yeraltı sərvətlərə və təbii gözəlliyə malik Cəbrayıl rayonunda mişar daşı istehsalına yararlı və istismara cəlb edilmiş ehtiyatları 2937 min kubmetr olan Tulus tuf, ümumi ehtiyatları 5434 min kubmetr olan Çaxmaqçay, Soltanlı tikinti qumu, ehtiyatları 296 min kubmetr olan kərpic istehsalına yararlı Qaracallı gil, ehtiyatları 6644 min ton olan sement istehsalına yararlı Göyərçin-Veysəlli vulkan külü, ehtiyatları 1325 min ton olan Minbaşlı gəc, ehtiyatları 5226 min ton olan əhəng istehsalına yararlı Ağtəpə əhəngdaşı, ehtiyatları 4130 min kubmetr olan Cəfərabad qum-çınqıl qarışığı, ehtiyatları 504 ton olan Sahverdi yəşəm və ehtiyatları 1348 ton olan Çaxmaqqaya xalsedon yataqları var.
 
Rayonda yaşı 200-1600 olan 14 ədəd iri diametrli Şərq çinarı və digər qiymətli ağaclar, həmçinin Dağtumas kəndində “Divlər sarayı” adlanan mağara təbiət abidəsi kimi qorunurdu.
 
Cəbrayıl rayonunda respublika və rayon əhəmiyyətli 120-dək tarixi memarlıq abidəsi, qiymətli ağac növlərindən ibarət meşələr, böyük ehtiyata malik yeraltı sərvətlər, qeyri-adi flora və faunası ilə seçilən Diridağın özünəməxsus təbiət guşələri, mineral maddələrlə zəngin su mənbələri erməni işğalçıları tərəfindən dağıdılaraq məhv edilib.
 
2006-2007-ci illər ərzində erməni işğalçıları tərəfindən rayonun 16 min hektardan artıq ərazisində yanğınlar törədilib. 

 

 

 




Baxış sayı: 2 159
Maka Boçorişvili: Azərbaycan bizim üçün vacib tərəfdaşdır Bu gün, 11:30 Vətən daha qoy çəkməsin sıxıntı! Bu gün, 10:30 Hakan Fidan: Türk Dövlətləri Təşkilatının daha təsirli və səmərəli olması strateji bir addımdır Bu gün, 09:00 Əcnəbi televiziya kanalında Azərbaycan haqqında film nümayiş etdirilir Bu gün, 08:00 Azərbaycan Prezidenti Hakan Fidanı qəbul edib Dünən, 18:00 Ceyhun Bayramov: Suriyaya ilk kömək əlini Türkiyə uzadıb, Azərbaycan da bu prosesə dəstəyini göstərib Dünən, 16:00 Azərbaycan ictimaiyyətindən Nobel Komitəsinə açıq məktub: Qorbaçovun Nobel Sülh Mükafatından məhrum edilməsi barədə tarixi qərara imza atın Dünən, 13:30 Amerikalı konqresmenlər 20 Yanvarla bağlı bəyanat veriblər Dünən, 11:00 Cəbrayıl şəhərinə daha 42 ailə yola salınıb Dünən, 10:00 QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Agentliyinin kollektivi Şəhidlər xiyabanını ziyarət edib Dünən, 10:00 Ruben Vardanyanın məhkəmə prosesinin hazırlıq iclası keçirilib 17-01-2025, 20:00 BDU-da 20 Yanvar faciəsinin 35-ci ildönümü qeyd olunub 17-01-2025, 19:00 ABŞ-nin Azərbaycandakı səfirinin səlahiyyət müddəti başa çatıb 17-01-2025, 17:30 SOFAZ hosts event commemorating 35th anniversary of January 20 tragedy 17-01-2025, 16:00 Dünya Bankı Azərbaycanın iqtisadi artım proqnozunu açıqlayıb 17-01-2025, 11:30 Bu gün Mədinə Gülgünün doğum günüdür 17-01-2025, 11:00 Qarabağ Universiteti ilə elmi tədqiqat institutları arasında memorandum imzalanıb 17-01-2025, 11:00 Azərbaycanla Ermənistan arasında sərhədlərin delimitasiyası istiqamətləri müəyyən edilib 17-01-2025, 09:30 Ermənistanın ətraf mühiti zəhərləyən dağ-mədən fəaliyyətini ifşa edən rəqəmsal xəritə hazırlanır 17-01-2025, 07:30 20 Yanvara həsr olunmuş xüsusi dərslər keçiriləcək 16-01-2025, 20:30 USAID Azərbaycana qarşı qərəzli və zərərli siyasi xətt tutmuşdu 16-01-2025, 19:30 Azərbaycan-Gürcüstan strateji tərəfdaşlığının siyasi, təhlükəsizlik, iqtisadi və humanitar ölçüləri barədə müzakirələr aparılıb 16-01-2025, 18:30 Aygün Əliyeva Rauf Zeynini 65 illik yubileyi münasibətilə təbrik edib 16-01-2025, 17:00 Azərbaycanda "Rəqəmsal İnkişaf Konsepsiyası” təsdiqlənib 16-01-2025, 14:00 Hərbi hissələrdə gənc əsgərlərlə görüşə müvəqqəti məhdudiyyət qoyulub 16-01-2025, 13:30 BMT Baş katibi COP29-da qəbul edilmiş qərarların tam şəkildə yerinə yetirilməsinə çağırır 16-01-2025, 12:00 Xəzər Siyasət Mərkəzi ABŞ-ın Cənubi Qafqazla əməkdaşlığını istiqamətləndirəcək strategiya hazırlayıb 16-01-2025, 12:00 İcma: Ermənistan hökuməti monoetnik siyasətə son verməlid 16-01-2025, 11:00 Ayxan Hacızadə: Ermənistan XİN uydurma açıqlamaların verilməsi ilə məşğuldur 16-01-2025, 07:30 "Media haqqında" və "Reklam haqqında" qanunlara dəyişiklik edilməsi ilə bağlı ilkin variant hazırlanıb 15-01-2025, 20:30
Köşə yazarları
Təqvim
«    Yanvar 2025    »
BeÇaÇCaCŞB
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728293031