Karabağ Han`ı İbrahim Han`la Rusya İmparatorluğu`nun 14 Mayıs 1805’de imzaladıkları anlaşma açık şekilde göstermektedir ki İmparatorluk sadece Azerbaycan topraklarını işgal etmiştir, Ermeniler ise buraya sonradan Türkiye ve İran’dan göç edip getirilmişlerdir. Bu belgelerin hiç birisinde Karabağ’da Ermenilerin malvarlıkları ve onların Rusya tebaasına geçtiklerine dair işaret bile yoktur.

KADİR ALLAH’IN ADIYLA

Biz yani Şuşalı ve Karabağlı İbrahim Han ve Tüm Rusya Ordularının İnfanteri-Generali, Kafkas Müfettişliğinin İnfanteri Müfettişi, Knez Pavel Sisianov, oldukça merhametli Büyük İmparator Hazretleri Aleksandr Pavloviç’in verdiyi tüm yetkiler ve izinle Allahın yardımıyla Şuşalı ve Karabağlı İbrahim Hanın bütün ailesi, nesli ve ülkesiyle Tüm Rusya İmparatorluğunun ve bugünkü bahtiyarlıkla hükümranlık eden Büyük İmparator Hazretleri Aleksandr Pavloviç ve yüksek varislerinin ebedi tebaalığını kabul etmesi konusunda aşağıdaki koşulları belirledik, karara aldık ve imzaladık:

MADDE I

Ben Şuşalı ve Karabağlı İbrahim Han kendi adıma, varislerim ve veliahtlarım adına İran veya her hangi bir devletin hiçbir şekilde egemenliği altında bulunmayı veya her hangi ad altında olsa da, her türlü bağımlığı ebedi olarak reddedir ve tüm dünya karşısında bununla beyan ederim ki ben kendim ve varislerim üzerinde Tüm Rusya Büyük İmparatoru Hazretlerinin ve onun yüksek varislerinin ve veliahtlarının yüksek egemenliği dışında hiçbir hakimiyet tanımıyorum, mezkur taht-i taca sadakat vaat ederim, zira onun sadik kölesiyim ve bu konuda, adete göre kutsal Kur’an üzerine yemin ederim

MADDE II

İmparator Hazretleri Zai-Alileri (Han) Hazretleri`nin bu samimi vadini kabul ederek, kendi ve veliahtları adına İmparator sözüyle taahüt eder ve Zati-Alileri Şuşalı ve Karabağlı İbrahim Handan ve varislerinden sadık tebaası olarak merhamet ve necip himayesini hiçbir zaman esirgemeyeceğini, bunun sübutu olarak İmparator Hazretleri Zati-Alilerinin (Hanın) ve varislerinin ülkesinin bütünlüğünün İmparator tarafından güvence altına alınacağına dair söz verir.

MADDE III

Zati-Alileri Şuşalı ve Karabağlı İbrahim Hanın Tüm-Rusya İmparatorlarının ve onların veliahtlarının üzerinde ali ve yegane hakimiyetini bu samimiyetle kabul etmesi karşılığında mezkur han, ondan sonra ise büyük oğlunun ve bu şekilde neslin yaşça büyüğü miras yoluyla hanlığa geçerken Gürcistan Yüksek Hakimi tarafından var olmak hakkında devlet mührüyle tasdik edilmiş İmparator fermanından ibaret yetki belgesini aldıktan sonra Tüm-Rusya İmparatorluğunun sadık tebaası olmasına, kendisi ve varisleri üzerinde Tüm-Rusya İmparatorlarının yüce ve yegane hakimiyetinin tanınması konusunda bir törenle yemin ederler. Yeminin biçimi anlaşmaya eklenti bugün hükümdar olan Şuşalı ve Karabağlı İbrahim Han bu merasim Gürcistan Yüksek Hakimi`nin ve bu kararnameyi imzalayan İnfanteri-General Knez Sisianov’un katılımıyla yapılsın.

MADDE IV

Ben, Şuşalı ve Karabağlı İbrahim Han, benim ve varislerimin Tüm-Rusya İmparatorluğuna sadık tebaamız ve bu imparatorluğun aydın yüce ve tek egemenliğini kabul etmemizle ilgili tutumumun temizliğini belirtmek için Gürcistan Yüksek Hakimiyle önceden karşılıklı anlaşmaya varmadan komşu hakimlerle ilişki kurmaya, onlardan elçiler gelirse veya mektup gönderilerse, içeriği itibariyle tutarlı olanları Yüce Hakime göndermeye ve ondan izin istemeye, değeri az olanlar hakkında ise bilgi vermeye ve Gürcistan Yüksek Hakimi tarafından yanıma atanmış şahsa bilgi vermeye ve onunla danışmaya söz veririm.

MADDE V

İmparator Hazretleri Şuşalı ve Karabağlı İbrahim Hanın ülkesi üzerinde yüce ve yegane hakimiyetinin tanınmasını memnunlukla kabul ederek, kendisi ve varisleri adına söz verir: 1) mezkur ülkenin haklarını Büyük Rusya İmparatorluğu sakinlerinden hiçbir şekilde ayırmayarak kendi tebaası addedecektir. 2) İbrahim Han Zati-Alilerinin ve ailesinden olan varislerin ve devamının Karabağ hanlığı üzerindeki hakimiyeti değiştirilmeden devam ettirilecektir. 3) İç yönetimle ilgili hakimiyet konuları, mahkeme ve divanhane işleri, bununla birlikte ülkede toplanan gelir Zati-Alilerin (Hanın) yetkisinde kalacaktır. 4) Zati-Alilerinin ve hanedanının, ayrıca ülkesinin korunması için Şuşa kalesine 500 kişilik Rus ordusu karargah ve yüksek subaylarıyla, (ayrıca) toplarla birlikte getirilecek, ciddi savunma için Gürcistan Yüksek Hakimi ortam ve koşullara göre bu birliği güçlendirecek ve Zati-Alilerinin ülkesini Tüm-Rusya İmparatorluğuna ait bir ülke olarak askeri güçle savunacaktır.

MADDE VI

Ben, Şuşalı ve Karabağlı İbrahim Han, benim sadık tebaa olma isteğimin bir alameti olarak söz veririm: 1) Gerek bugün, gerekse sonradan mezkur orduya gerekecek buğday ve darı yarmasını (Gürcistan) Yüksek Hakiminin belirlediği kıymetle tedarik edeceğim. Zira onların Yelizavetpol’dan getirilmesi ya çok zordur ya da tamamen imkansızdır. 2) Orduların Şuşa kalesinde yerleşmesi için ordu reisinin beğendiği evleri ayıracak ve gereken miktarda odunla teçhiz edeceğim. 3) Şuşa kalesinden Yelizavetpol taraftan yokuşu düzenleyecek ve yolu arabaların hareketi için yararlı hale getireceğim. 4) Hükümet Şuşa kalesinden Cavad’a giden yolu düzenlemek isterse, bunun için gereken işçiler hükümetin belirlediği meblağla tarafımdan sağlanacaktır.

MADDE VII

İmparator Hazretlerinin Zati-Alileri Şuşalı ve Karabağlı İbrahim Han`a ve varislerine büyük ihtiram ve merhamet alameti olarak onu ve varislerini, üzerinde Tüm-Rusya İmparatorluğunun Arması bulunan bayrakla ödüllendirir, onu yanında bulundurmalı ve bu ülke üzerinde İmparator tarafından bahşedilmiş hanlık ve hakimiyet simgesi olarak savaşa gittiğinde kendisiyle götürmelidir.

MADDE VIII

Ben, Şuşalı ve Karabağlı İbrahim Han, İmparator hazretlerinin yüksek rızasıyla kendi gelirimden her zaman olduğu gibi yararlanmaya iznim olduğu için İmparator Hazretlerinin Tiflis’te bulunan hazinesine 8000 Çervon vergi verme yükümlülüğümü kabul ederim, vergi iki defada, yani bir kısmı Şubat ayının 1’inde, diğer ise Eylülün 1’inde, bu anlaşmanın İmparator Hazretleri tarafından onaylandığı zaman birinci kısmının, yani 4000 Çervonun ödenmesiyle başlar. Bunun dışında Asya gelenekleriyle yemin etmenin yanı sıra büyük oğlum Muhammed Hasan Ağanın ikinci oğlu Şükrüllah’ı daimi olarak Tiflis’te yaşaması için rehin vereceğim.

MADDE IX

İmparator Hazretleri hususi merhametiyle, Tiflis’te sadakatini bildirmek için bulundurulacak Zati-Alilerinin (Hanın) torunun geçimi için Rusya para birimiyle her gün 10 gümüş manat iltifatla bahşeder.

MADDE X

Bu anlaşma ebedi müddete imzalanmaktadır ve bundan sonra her hangi bir değişiklik yapılmayacaktır.

MADDE XI

Bu anlaşmanın İmparator Hazretleri tarafından, devlet mührü basılmış Yüce Fermanı ile onaylanması bu belgenin imzalanmasından 6 ay geçene dek veya mümkün olursa, daha erken gerçekleştirilecektir.Yukarıdakilerin gerçeğe uygun olduğunu (bildirmek) için aşağıda imza atanlar Yelizavetpol bölgesinin kampında, Kürek çayı yakınında, miladın 1805. yılı 14 Mayısta (Müslüman takvimiyle 1220 yılı Sefer ayında) bu maddelere imza ederek mühürlerini bastılar.

İMZALAMIŞLAR:

Müvekkil ve Gürcistan’da Başkomutan Komutan Nikolay Rtişşev

Şanı Yüce İran Devletinden Müvekkil Mirza Ebül Hasan Han

http://www.azerbaijan.az