FACT-INFO.AZ » QHT » Tədqiqatçılar yaşlanmanın səbəbini öyrəniblər
6-04-2025, 12:00 | QHT
Tədqiqatçılar yaşlanmanın səbəbini öyrəniblər

Yeni tapıntılar osteoporoz və yaşa bağlı sümük itkisi ilə mübarizədə ümidverici perspektivlər vəd edir.

Fact-info.az “MedicalXpress” portalına istinadla xəbər verir ki, osteositlər – sümüklərin əsas tənzimləyici hüceyrələri – yaşlandıqca struktur və funksional dəyişikliklərə məruz qalaraq sümük sağlamlığının pozulmasına səbəb ola bilər. Austin Texas Universitetinin rəhbərlik etdiyi və Mayo Clinic ilə Cedars-Sinai Tibb Mərkəzinin əməkdaşlığı ilə həyata keçirilən yeni tədqiqat osteositlərdə yaşla bağlı baş verən dəyişiklikləri araşdıraraq sümük toxumasının zəifləməsinin əsas səbəblərindən birini üzə çıxarıb.

Tədqiqat göstərir ki, yaşlanma və xroniki stress osteositlərdə hüceyrə qocalmasına – hüceyrələrin bölünməyi dayandırdığı, lakin hələ də aktiv olduğu vəziyyətə – səbəb olur. Bu proses nəticəsində hüceyrələrdə sitoskeletal sərtləşmə və plazma membranının özlülük qabiliyyətində dəyişikliklər baş verir. Bu dəyişikliklər onların mexaniki siqnallara cavab vermə qabiliyyətini zəiflədir və nəticədə sağlam sümük toxumasının yenidən qurulması pozulur.

Tədqiqatın baş müəllifi, Texas Universitetinin Cockrell Mühəndislik Məktəbinin dosenti Maryam Tilton bu prosesi belə izah edir: “Sitoskeletonu binanın içindəki iskele kimi təsəvvür edin. Bu iskele sərtləşdikdə və elastikliyini itirdikdə bina xarici təsirlərə uyğunlaşa bilmir və struktur problemləri yaranır. Eynilə, bərkimiş osteositlər də sümüklərin yenidən formalaşmasını effektiv şəkildə tənzimləyə bilmir”.

Yaşlı hüceyrələrin daha bir təhlükəsi isə onların ifraz etdiyi zəhərli molekullarla – qocalma ilə əlaqəli ifrazat fenotipi (SASP) – ətrafdakı toxumalarda iltihab və zədələnmələr yaratmaq qabiliyyətində olmasıdır. Bu molekullar bir çox xroniki xəstəliklərlə, o cümlədən xərçənglə əlaqələndirilir. İndiyə qədər qocalma hüceyrələrinin aşkarlanması əsasən genetik markerlər üzərindən aparılıb. Lakin bu yanaşma hüceyrə tipləri arasında dəyişkənlik səbəbindən çətinliklər yaradır. Tilton və onun komandası isə bu problemi fərqli bir prizmadan – hüceyrə mexanikası baxımından araşdırır. Onların məqsədi genetik və mexaniki yanaşmaları birləşdirərək, daha təsirli müalicə üsulları inkişaf etdirməkdir. Tədqiqatçılar qeyd edir ki, fizioterapiya sərtləşmiş oynaqların hərəkətliliyini bərpa etdiyi kimi, mexaniki siqnallar da qocalmış hüceyrələrin funksional vəziyyətini yaxşılaşdıra və ya onların seçici şəkildə aradan qaldırılmasına kömək edə bilər. Gələcəkdə biomexaniki markerlər yalnız bu hüceyrələrin identifikasiyasında deyil, həm də onları hədəf alaraq aradan qaldırmaqda hazırki dərman əsaslı senolitik yanaşmaları tamamlayacaq və ya onlara alternativ ola biləcək üsulların inkişafında mühüm rol oynaya bilər.

Bu tədqiqat sümüklərin yaşlanmasının arxasında duran mexanizmləri daha dərindən anlamağa imkan verərək xüsusilə 50 yaşdan yuxarı milyonlarla insanı təsir edən osteoporoz və digər sümük xəstəliklərinin müalicəsi üçün yeni yollar aça bilər. Komanda gələcəkdə müxtəlif stress amillərinin osteositlərə təsirini və potensial terapevtik müdaxilələri daha geniş miqyasda araşdırmağı planlaşdırır.




Baxış sayı: 120
Ərdoğan Suriyanın regional münaqişədən kənarda qalmasının vacib olduğunu deyib Dünən, 19:30 Tarixdə iz qoyan sənəd - Şuşa Bəyannaməsi Dünən, 16:00 Aydın Kərimov: Şuşada 20-dən çox tarixi abidə, o cümlədən 5 məscid bərpa olunub Dünən, 11:00 Azərbaycanda Milli Qurtuluş Günüdür Dünən, 10:30 Prezident İlham Əliyev Milli Qurtuluş Günü münasibətilə paylaşım edib Dünən, 10:00 Qurtuluş məfkurəsi: müstəqilliyin dönməzliyini təmin edən Zəfər salnaməsi 14-06-2025, 11:30 İsrail Tehranda ZRK infrastrukturunun məhv edildiyini açıqlayıb 14-06-2025, 11:00 İran XİN: ABŞ ilə nüvə dosyesi üzrə danışıqlar mənasızlaşıb 14-06-2025, 11:00 Levon Mnatsakanyan: Silahları Ermənistan silahlı qüvvələrindən onların tərkib hissəsi kimi alırdıq – MƏHKƏMƏ 14-06-2025, 08:00 Ürək çatışmazlığına çarə tapıldı 14-06-2025, 07:30 Şuşa Bəyannaməsi – dostluqdan strateji əməkdaşlığa gedən yol 13-06-2025, 16:00 İran İsrailin hücumuna görə BMT Təhlükəsizlik Şurasının təcili iclasını tələb edib 13-06-2025, 14:30 TDT-nin mülki müdafiə mexanizminin təsis edilməsi haqqında saziş ratifikasiya edildi 13-06-2025, 12:00 Azərbaycanın İsraildəki səfirliyi vətəndaşlara müraciət edib 13-06-2025, 12:00 Prezident İlham Əliyev Türkdilli Dövlətlər Birliyi Onkoloqlarının Birinci Konqresinin iştirakçılarını təbrik edib 13-06-2025, 12:00 Xankəndində iclas keçirilib 13-06-2025, 09:00 Kazakh President meets with Speakers of Parliaments of TURKPA member states 12-06-2025, 17:00 На суде раскрыты новые факты, касающиеся мин, установленных на некогда оккупированных территориях Азербайджана 12-06-2025, 17:00 Azərbaycanın vaxtilə işğal altında olan ərazilərində mina basdırılması ilə bağlı məhkəmədə yeni faktlar açıqlanıb 12-06-2025, 16:00 “Füzuli qəzəlləri Azərbaycan musiqisində” 12-06-2025, 11:30 Prezident: Azərbaycan və Rusiya xalqlarını sıx dostluq, mehriban qonşuluq və qarşılıqlı dəstək münasibətləri birləşdirir 12-06-2025, 11:30 TÜRKPA-ya sədrlik Azərbaycandan Qazaxıstana keçib 12-06-2025, 11:30 Beynəlxalq Əmək Təşkilatı: dünyada 137 milyon uşaq əməyə cəlb olunub 12-06-2025, 11:00 Azərbaycan və Gürcüstan hərbi tibb mütəxəssisləri arasında görüş keçirilib 12-06-2025, 10:30 Azərbaycan dəniz ekosistemlərinin qorunması istiqamətində mühüm addımlar atır 12-06-2025, 08:00 TDT-nin Bakıda keçirilən tədbirində Orta Dəhlizin strateji rolu müzakirə edilib 12-06-2025, 07:30 Vətən müharibəsindəki Zəfərimizin 5 illiyinə həsr olunmuş “Şahin” hərbi-idman oyunlarının final mərhələsi keçirilib 11-06-2025, 20:30 На международном мероприятии в Будапеште представлена информация об истории вопроса Западного Азербайджана 11-06-2025, 15:00 New edition of IRS-Heritage magazine published in German 11-06-2025, 15:00 “İRS” jurnalının alman dilində yeni nömrəsi işıq üzü görmüşdür 11-06-2025, 15:00
Köşə yazarları
Təqvim
«    İyun 2025    »
BeÇaÇCaCŞB
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
30