25-7-2025 22:9
FACT-INFO.AZ » QHT » Tədqiqatçılar yaşlanmanın səbəbini öyrəniblər
6-04-2025, 12:00 | QHT
Tədqiqatçılar yaşlanmanın səbəbini öyrəniblər

Yeni tapıntılar osteoporoz və yaşa bağlı sümük itkisi ilə mübarizədə ümidverici perspektivlər vəd edir.

Fact-info.az “MedicalXpress” portalına istinadla xəbər verir ki, osteositlər – sümüklərin əsas tənzimləyici hüceyrələri – yaşlandıqca struktur və funksional dəyişikliklərə məruz qalaraq sümük sağlamlığının pozulmasına səbəb ola bilər. Austin Texas Universitetinin rəhbərlik etdiyi və Mayo Clinic ilə Cedars-Sinai Tibb Mərkəzinin əməkdaşlığı ilə həyata keçirilən yeni tədqiqat osteositlərdə yaşla bağlı baş verən dəyişiklikləri araşdıraraq sümük toxumasının zəifləməsinin əsas səbəblərindən birini üzə çıxarıb.

Tədqiqat göstərir ki, yaşlanma və xroniki stress osteositlərdə hüceyrə qocalmasına – hüceyrələrin bölünməyi dayandırdığı, lakin hələ də aktiv olduğu vəziyyətə – səbəb olur. Bu proses nəticəsində hüceyrələrdə sitoskeletal sərtləşmə və plazma membranının özlülük qabiliyyətində dəyişikliklər baş verir. Bu dəyişikliklər onların mexaniki siqnallara cavab vermə qabiliyyətini zəiflədir və nəticədə sağlam sümük toxumasının yenidən qurulması pozulur.

Tədqiqatın baş müəllifi, Texas Universitetinin Cockrell Mühəndislik Məktəbinin dosenti Maryam Tilton bu prosesi belə izah edir: “Sitoskeletonu binanın içindəki iskele kimi təsəvvür edin. Bu iskele sərtləşdikdə və elastikliyini itirdikdə bina xarici təsirlərə uyğunlaşa bilmir və struktur problemləri yaranır. Eynilə, bərkimiş osteositlər də sümüklərin yenidən formalaşmasını effektiv şəkildə tənzimləyə bilmir”.

Yaşlı hüceyrələrin daha bir təhlükəsi isə onların ifraz etdiyi zəhərli molekullarla – qocalma ilə əlaqəli ifrazat fenotipi (SASP) – ətrafdakı toxumalarda iltihab və zədələnmələr yaratmaq qabiliyyətində olmasıdır. Bu molekullar bir çox xroniki xəstəliklərlə, o cümlədən xərçənglə əlaqələndirilir. İndiyə qədər qocalma hüceyrələrinin aşkarlanması əsasən genetik markerlər üzərindən aparılıb. Lakin bu yanaşma hüceyrə tipləri arasında dəyişkənlik səbəbindən çətinliklər yaradır. Tilton və onun komandası isə bu problemi fərqli bir prizmadan – hüceyrə mexanikası baxımından araşdırır. Onların məqsədi genetik və mexaniki yanaşmaları birləşdirərək, daha təsirli müalicə üsulları inkişaf etdirməkdir. Tədqiqatçılar qeyd edir ki, fizioterapiya sərtləşmiş oynaqların hərəkətliliyini bərpa etdiyi kimi, mexaniki siqnallar da qocalmış hüceyrələrin funksional vəziyyətini yaxşılaşdıra və ya onların seçici şəkildə aradan qaldırılmasına kömək edə bilər. Gələcəkdə biomexaniki markerlər yalnız bu hüceyrələrin identifikasiyasında deyil, həm də onları hədəf alaraq aradan qaldırmaqda hazırki dərman əsaslı senolitik yanaşmaları tamamlayacaq və ya onlara alternativ ola biləcək üsulların inkişafında mühüm rol oynaya bilər.

Bu tədqiqat sümüklərin yaşlanmasının arxasında duran mexanizmləri daha dərindən anlamağa imkan verərək xüsusilə 50 yaşdan yuxarı milyonlarla insanı təsir edən osteoporoz və digər sümük xəstəliklərinin müalicəsi üçün yeni yollar aça bilər. Komanda gələcəkdə müxtəlif stress amillərinin osteositlərə təsirini və potensial terapevtik müdaxilələri daha geniş miqyasda araşdırmağı planlaşdırır.




Baxış sayı: 120
Fərəh Əliyeva: “Yüksəliş” müsabiqəsi insan kapitalına yönəlmiş investisiyadır Dünən, 17:30 Türkiyə Prezidenti: İstanbulda Tramp ilə Putinin görüşünü təşkil etmək üçün səy göstərəcəyik Dünən, 17:30 Türkiyənin ədliyyə naziri: Ölkənin inkişafı terrorizmin kökünün kəsilməsi ilə qırılmaz şəkildə bağlıdır Dünən, 15:00 Ağdamın Xıdırlı kəndinə və Cəbrayıl şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb Dünən, 11:00 Toğanalı-Kəlbəcər-İstisu avtomobil yolunun tikintisi 85 % icra edilib Dünən, 10:00 Azərbaycan Prezidenti Vladimir Putinə başsağlığı verib Dünən, 08:00 BMT katibliyi Prezident İlham Əliyevin Qərbi Azərbaycanla bağlı konfransın iştirakçılarına müraciətini və konfransın yekun sənədini BMT-nin rəsmi sənədləri kimi yayıb 24-07-2025, 21:30 Azərbaycan QHT-ləri ABŞ Dövlət katibi Marko Rubioya müraciət ünvanlayıb 24-07-2025, 17:30 Ermənistan silahlı qüvvələrinin təxribatları nəticəsində yaralanmış, evləri dağıdılmış, əsir və girovluqda olmuş 60-dan çox zərərçəkmiş şəxs məhkəmədə ifadə verib 24-07-2025, 17:30 Prezidentin Mətbuat Xidmətinin məlumatı 24-07-2025, 11:30 XIV Qəbələ Beynəlxalq Musiqi Festivalı 24-07-2025, 11:00 QHT-lər üçün "Kiçik qrant” və “Böyük qrant” müsabiqəsi elan edildi 24-07-2025, 11:00 Türkiyə XİN başçısı: İstanbuldakı danışıqların məqsədi Rusiya-Ukrayna münaqişəsinin bitməsidir 24-07-2025, 10:00 Əcnəbi media III Şuşa Qlobal Media Forumunundan yazıb 24-07-2025, 08:30 İran: “Nüvə silahı istəmirik, ancaq uranı zənginləşdirməyə davam edəcəyik” 23-07-2025, 11:30 Zelenski Ukraynanın danışıqlar heyətini genişləndirdi 23-07-2025, 11:00 Almaniyanın müdafiə naziri ölkəsinin Ukraynaya hansı halda “Patrios” sistemi verməsinin mümkünlüyünü açıqlayıb 23-07-2025, 10:30 Ağdam və Ağdərədəki yanğının söndürülməsinə iki helikopter cəlb olunub 23-07-2025, 09:00 Vaqif Poeziya Günləri çərçivəsində Şuşada konsert proqramı keçirilib 23-07-2025, 07:30 Türkiyə Rusiya və Ukrayna arasında konstruktiv dialoq gözləyir 22-07-2025, 21:00 Müdafiə Nazirliyi "Baykar" şirkəti ilə "Logistika Dəstəyi və Satış Müqaviləsi” imzalayıb 22-07-2025, 17:00 Event marks 150th anniversary of Azerbaijan’s national press 22-07-2025, 16:00 Prezident İlham Əliyev Şuşa Forumundakı çıxışını paylaşdığına görə Donald Trampa təşəkkür edib 22-07-2025, 15:00 Donald Tramp Prezident İlham Əliyevin Xankəndidəki çıxışından bir hissəni paylaşıb 22-07-2025, 12:00 Azərbaycan və Gürcüstan XİN rəhbərləri regional məsələləri müzakirə edir 22-07-2025, 12:00 Elmar Qasımov: Son beş ildə ölkəmizdə ilin ixtisası informasiya təhlükəsizliyi, kibertəhlükəsizlik seçilib 22-07-2025, 11:30 Prezident İlham Əliyev Milli Mətbuat Günü münasibətilə paylaşım edib 22-07-2025, 10:30 Cəbrayıl şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb 22-07-2025, 10:30 Zelenski Rusiya ilə qarşıdakı danışıqların gündəliyini açıqlayıb 21-07-2025, 21:30 Şuşa Qlobal Media Forumunun iştirakçıları Şuşa şəhərinin tarixi məkanları ilə tanış olublar 21-07-2025, 18:30
Köşə yazarları
Təqvim
«    İyul 2025    »
BeÇaÇCaCŞB
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031