24-4-2025 9:44
FACT-INFO.AZ » QHT » Avstraliya və Böyük Britaniyada aparılan yeni nevroloji araşdırma
8-02-2025, 11:30 | QHT
Avstraliya və Böyük Britaniyada aparılan yeni nevroloji araşdırma

Avstraliya və Böyük Britaniyada aparılan yeni nevroloji araşdırma siçanlarda qorxu reaksiyalarını idarə edən spesifik beyin bölgələrini müəyyənləşdirib. Tədqiqat nəticələri posttravmatik stres pozğunluğu (PTSP) və narahatlıq kimi psixoloji problemlərin müalicəsi üçün yeni strategiyalar formalaşdırmağa kömək edə bilər.

“Nature” jurnalı xəbər verir ki, qorxu həm insanlarda, həm də heyvanlarda həyati təhlükələrə qarşı instinktiv müdafiə mexanizmi kimi mühüm rol oynayır. Məsələn, insanlar hörümçək gördükdə refleksiv olaraq geri çəkilir, siçanlar isə yırtıcı quşun kölgəsini hiss etdikdə dərhal sığınacaq axtarırlar. Bu instinktiv reaksiyalar beyin sapı tərəfindən idarə olunsa da, orqanizm qorxulu stimulların, əslində, təhlükə yaratmadığını öyrəndikdə həmin reaksiyalar yatırıla bilər.

Sidney Yeni Cənubi Uels Universitetinin nevroloqları tərəfindən aparılan bu araşdırma qorxunu yatırtmaq üçün beyində hansı bölgələrin birlikdə işlədiyini müəyyən etmək məqsədini daşıyırdı. Tədqiqatda genişlənən qaranlıq dairə vasitəsilə uçan yırtıcı quş simulyasiya edilərək siçanlarda qaçış instinkti aktivləşdirilib. Daha sonra siçanlara bu stimula cavab verməmək üçün maneələrdən istifadə edilərək xüsusi təlim verilib. Sidney Macquarie Universitetindən davranış nevroloqu Kristina Perri araşdırma metodunu belə qiymətləndirir: “Bu yanaşma çox sadə və effektivdir. Siçanlar qidalandırılmadığı üçün öyrənirlər ki, bu saxta yırtıcı, əslində, təhlükə yaratmır”.

Siçanların öyrənmə prosesini anlamaq üçün tədqiqatçılar optogenetik texnikadan istifadə ediblər. Bu metod neyronları işıq vasitəsilə aktivləşdirməyə və ya deaktiv etməyə imkan yaradır. Məlum olub ki, qorxunu yatırtmaq üçün beyin qabığının vizual stimulları təhlil edən posterolateral yüksək vizual sahələri mühüm rol oynayır. Bu bölgə deaktiv edildikdə siçanlar qorxunu yatırtmağı öyrənə bilmirdi və təhlükəsiz olan saxta yırtıcıdan qaçmağa davam edirdi. Bu nəticə göstərir ki, həmin beyin sahəsi qorxunun yatırılması prosesində əsas rol oynayır. Bununla belə, maraqlı bir nəticə əldə olunub: Qorxuya qarşı təlim keçmiş siçanlarda bu bölgə söndürüldükdə belə öyrəndikləri cəsarətli davranışlar davam edirdi. Bu isə o deməkdir ki, qorxunun yatırılması prosesi ilə onun xatırlanması fərqli beyin bölgələri tərəfindən idarə olunur. Xatirələrin saxlanmasında “ventrolateral geniculate” nüvəsinin əsas rol oynadığı müəyyən edilib.

Araşdırmanın həmmüəllifi, London Universitet Kollecindən (UCL) sistem nevroloqu Sonja Hofer bu tapıntını belə izah edir: “Bu bölgə beyində digər hissələri tormozlaya bilən güclü bir nəzarət mərkəzi kimi fəaliyyət göstərir”.

Bu tədqiqat qorxu və narahatlığın öyrənilən davranışlarla idarə oluna biləcəyini və bunun beyində konkret mexanizmlərlə həyata keçirildiyini göstərir. Qorxunun yatışdırılması və xatırlanmasının fərqli beyin strukturlarında baş verməsi isə posttravmatik stres pozğunluğu və digər narahatlıq halları üçün yeni müalicə yanaşmalarının inkişaf etdirilməsinə imkan yarada bilər. Gələcək tədqiqatlar insan beynində bu proseslərin necə baş verdiyini daha dərindən araşdıraraq psixoloji terapiya və farmakoloji müdaxilələr üçün daha təsirli üsulların hazırlanmasına töhfə verə bilər.




Baxış sayı: 105
Üzeyir Hacıbəylinin 140 illiyi ilə bağlı Bu gün, 11:30 Enerji Effektivliyi Fondunun yaradılması istiqamətində işlər başa çatmaq üzrədir Bu gün, 10:00 Azərbaycan Çin üçün önəmli tərəfdaşdır Bu gün, 10:00 Azərbaycan Prezidentinin Çinə dövlət səfəri dünya mediasının diqqət mərkəzində Bu gün, 09:00 Fransadan üz döndərən Afrika ölkələri Ankara ilə yaxınlaşır Bu gün, 07:30 Azərbaycanla Çinin strateji tərəfdaşlığı bu ölkələrin eyni siyasi baxışa malik olmasından güc alır Dünən, 18:30 İcma: Ermənistan həqiqətin ortaya çıxarılmasına və barışığa xidmət edən addımlarımıza qarşı çıxır Dünən, 17:30 President Ilham Aliyev's state visit in Chinese media spotlight Dünən, 17:00 Община: Армения выступает против наших шагов по раскрытию истины и служению примирения Dünən, 16:00 Nağıldan gerçəkliyə uşaq sevgisi: Dürrə Rzayeva ilə Müsahibə Dünən, 12:30 Azərbaycanla Çin hərtərəfli strateji tərəfdaşlıq əlaqələrinin qurulması haqqında Birgə Bəyanat imzalayıb Dünən, 11:30 Qırğızıstan Milli Kitabxanasında Azərbaycanın böyük şairinin kitablarının təqdimatı keçirilib Dünən, 11:00 Ərdoğan: Azərbaycan və Pakistanla birlikdə yeni addımlar atacağıq Dünən, 09:00 Zelenskinin Krımla bağlı şərhindən sonra Marko Rubio London səfərini ləğv edib Dünən, 08:30 Azərbaycanla Çin arasında energetika sahəsində bir sıra sənədlər imzalanıb Dünən, 08:30 Xəzər dənizində iqlim dəyişikliyinin təsirini araşdıran birgə tədqiqat layihəsinə start verib 22-04-2025, 20:30 Azərbaycan qlobal miqyasda “orta güc” mərkəzlərindən birinə çevrilir 22-04-2025, 20:00 Ruben Vardanyanın məhkəməsində Ermənistanın mina terrorunun qurbanları danışıblar: Bir gündə iki oğlumu itirdim 22-04-2025, 18:30 Görkəmli rəssam Mirzə Qədim İrəvaninin irsi Bişkekdə sərgidə təqdim olunur 22-04-2025, 18:00 Victims of Armenian mine terror testify at Ruben Vardanyan's trial: I lost two sons in one day 22-04-2025, 17:00 Londonda Ukrayna-Rusiya münaqişəsinin tənzimlənməsi müzakirə ediləcək 22-04-2025, 11:30 Aygün Attar: Qərbi Azərbaycan həqiqətlərinin təbliği TADİV-in prioritet istiqamətlərindən biridir 22-04-2025, 10:30 Türkiyə mediası Azərbaycanın iqtisadi imkanlarından yazıb 22-04-2025, 09:00 Ərdoğan: Türkiyə telekommunikasiya peykləri istehsal edən 11 ölkə arasında yer alır 22-04-2025, 08:30 Bu gün şəhid Yaqub Yaqubzadənin doğum günüdür 22-04-2025, 08:00 Prezident İlham Əliyev Çinin Sinxua agentliyinə müsahibə verib 21-04-2025, 21:00 İkinci Dünya müharibəsinin veteranlarına birdəfəlik maddi yardım veriləcək 21-04-2025, 17:30 Qırğızıstanda “Azərbaycanın sənət incilərində yaşayan milli irsi" sərgisinin açılışı olub 21-04-2025, 17:30 Arkadi Qukasyan Xocalı soyqırımına rəhbərlik edənlərin adlarını çəkdi: Serj Sarkisyan və Arkadi Ter-Tadevosyan 21-04-2025, 16:30 ABŞ: Sanksiyalar yalnız atəşkəs əldə olunduqdan sonra ləğv oluna bilər 21-04-2025, 14:30
Köşə yazarları
Təqvim
«    Aprel 2025    »
BeÇaÇCaCŞB
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
282930